Alnus glutinosa ‘Pyramidalis’

Alnus glutinosa ‘Pyramidalis’

Naam

Alnus glutinosa ‘Pyramidalis’

Nederlandse naam

zuilvormige zwarte els

Familie

Betulaceae

Franse benaming

Aulne glutineux pyramidal

Engelse benaming

Columnar Black Alder

Herkomst

Alnus glutinosa is inheems in bijna gans Europa

Hoogte

8-10m

Blad

omgekeerd eirond, grof gezaagd, donker groen

Bloemen

3 à5 cm lange hangende mannelijke katjes, onopvallende vrouwelijke katjes

Vruchten

typische kegelvormige elzenpropjes

Algemeen

Het verspreidingsgebied van de zwarte els strekt zich uit over heel Europa, Siberië en Klein-Azië. Bij ons zie je in de polders nog vaak windkeringen staan aangeplant met elzen. lnus glutinosa ‘Pyramidalis’ is een vrij oude selectie die in Zeeuws-Vlaanderen reeds lang wordt aangeplant rond de fruitgaarden.

Omdat elzenhout in anaërobe toestand (zuurstofloze toestand) zeer duurzaam is werd het vroeger veel gebruikt als funderingsmateriaal. Venetië steunt bijna volledig op een constructie van elzenhout. Houtskool van elzenhout gloeit zéér lang en krachtig. In de mythologie wordt de els vaak in verband gebracht met de vuurgoden. De els heeft ook altijd iets luguber gehad… door zijn grillige wintersilhouet en zijn moerassige standplaats werd de els als een spookboom beschouwd. Heksen zouden uitrusten in de takken en onder de boom zouden zich dwaallichtjes ophouden (zieltjes van ongedoopte kinderen) die de mensen in het moeras wilden lokken.

Alnus glutinosa ‘Pyramidalis’vormt een smalle zuilvormige kroon met recht opgaande takken. De boom wordt tot 10 meter hoog en heeft een diameter van ongeveer 3 meter. De schors is glad en bijna zwart. Als men de boom afzaagt verkleurt het hout oranje.

Alnus glutinosa is eenhuizig; zowel de mannelijke als de vrouwelijke bloemen staan op dezelfde plant. Aan het uiteinde van de twijgen ontwikkelen zich zowel de mannelijke geelgroene, hangende katjes als de kleine roodbruine vrouwelijke katjes. Kenmerkend bij Alnus glutinosa is dat in het voorjaar vaak 3 generaties vrouwelijke katjes aan de boom hangen; de zwarte verhoute elzenpropjes, de nog groene propjes die reeds bevrucht zijn en de kleine rode vrouwelijke bloempjes die nog bestoven moeten worden.Alnus glutinosa is een typische windbestuiver. Koolmeesjes zijn gek op de zaadjes.

De bladeren van Alnus glutinosa ‘Pyramidalis’ zijn omgekeerd eirond met een afgeronde top en een grof gezaagde rand. Ze zijn glanzend donkergroen en lopen begin mei pas uit. Elzenbladeren vertonen geen herfstkleur, ze vallen groen van de boom.

De boom maakt een diepgaand sterk vertakt maar niet breed uitgaand wortelgestel. De wortels groeien tot in hoogstaand grondwater. De boom leeft in symbiose met wortelknobbelbacteriën die stikstof uit de lucht binden.

Alnus glutinosa ‘Pyramidalis’ groeit het best op vochtige, vruchtbare standplaatsen, in broekbossen, langs sloten en op veengronden. De boom is uitermate bestand tegen wind en zeewind en weinig gevoelig voor luchtverontreiniging. Elzen groeien zowel in de zon als in de schaduw. De boom laat zich perfect snoeien.

Alnus glutinosa ‘Pyramidalis’ is, volgens mij, de meest ideale boom om in een kleine natte tuin hoogte te creëren. Ook als windkering is deze boom ideaal. Zijn strak architectonisch karakter maakt hem ideaal als begeleider van sterk vormgegeven architectuur. Aan de kust is een opstelling van een rij Alnus glutinosa ‘Pyramidalis’ de perfecte manier om de zilte zeewind te breken.

Deze fiche werd samengesteld in opdracht van Groennet door: