ANDIJVIE maakt je hersenen helder

Als we andijvie op tafel zetten, herhalen we een historische gebeurtenis, want deze lekkere groente was al bekend bij Romeinen en Grieken. Ze is rijk aan vitamines en helpt daardoor, vooral in het koude seizoen, winterziekten voortkomen. Andijvie is sierlijk op het bord, maar laat ook lekkere bereidingen toe, terwijl de goede eigenschappen door maag, lever en hersenen op prijs worden gesteld.

Een beetje geschiedenis

Andijvie is méér dan zomaar een groente die geregeld bij ons op tafel komt. Deze lekkernij kent een bijzonder rijk verleden. Romeinen en Grieken smulden er al van en er zijn aanwijzingen dat andijvie ook al in het Oude Egypte werd geteeld, waar het gebruik als bitter kruid bij het ritueel rond het joodse paasfeest vandaan komt.

Cichorium endivia L. behoort tot de familie waarin ook sla, schorseneren en paardebloem (molsla) te vinden zijn. Cichorei en andijvie zijn nauw met elkaar verwant. Het verschil ligt in hoofdzaak in het feit dat andijvie een eenjarig gewas is en cichorei een overblijvende plant. Beide hebben een lange reputatie als rauwe bladgroente, vooral in het Middellandse-Zeegebied. Er zijn veel cultuur­vormen van afgeleid.

De oorsprong van de eenjarige andijvie is onzeker. Bepaalde auteurs vermoeden dat zij uit het noorden van China stamt, anderen zeggen dat zij in het oosten van het Middellandse-Zeegebied is ontstaan als een kruising tussen cichorei en de wilde eenjarige soort C. Pumilum.

Slasoort

Andijvie behoort tot de slasoorten. Tegenwoordig vind je twee soorten andijvie. De krulandijvie wordt als sla aangeboden en wordt bijgevolg altijd rauw gegeten. Bij krulandijvie bestaat de krop uit langwerpige en scherp getande bladeren. De gewone andijvie is weliswaar ook een slasoort, maar kan ook warm toebereid worden. Deze groente heeft een licht bittere smaak.

Gezond voor hart, maag en lever

Andijvie is rijk aan vitamines A en C (voornamelijk de buitenste bladeren) en mineralen (kalk, magnesium, silicium, ijzer). De bitterstof is gezond voor hart en lever. Vooral het buitenste blad van de groente bevat vitamines.

Voedingswaarden per 100 g:

• energie: 2 kcal
• proteïne: 1,2 g
• vet: 0,2 g
• koolhydraten: 1,2 g
• vezels: 2,2 g
• vitamine C: 7 mg
• calcium: 52 mg
• ijzer: 0,8 mg
   

Andijvie ontgift de lever en werkt waterafdrijvend. De maag- en leverfuncties worden er door versterkt. Andijvie helpt ook bij onvoldoende galafscheiding en heeft een gunstige invloed op de nieren. Andijvie is verfrissend, verkwikkend, laxatief en zuiverend.

Andijvie is tevens een onvervangbare bron van chlorofyl, dat meehelpt bij de aanmaak van gezonde rode bloedlichaampjes, de dragers van zuurstof in het lichaam. Andijvie heeft een gunstige invloed op de hersenen zodat het denken beter verloopt.

Planten en oogsten
• Grond: als je in volle grond teelt, is het aangewezen om de bovenste laag van de grond te voorzien van een laag goed verteerde compost, of met 50 gram per m² samengestelde organische meststof. Meng dit dan door de bovenste tien cm van de grond. Zwaardere grondsoorten kan je best verbeteren door wat potgrond door de bovenste laag te mengen. Anorganische mest gebruik je beter niet. Teel je in containers of bakken, neem dan een organisch bemeste potgrond van goede kwaliteit. Wil je geen problemen met rottingsziekten of onkruidjes, meng de potgrond dan niet met tuingrond.

Zaaien: de gemiddelde kiemingstemperatuur ligt rond de 15° à 20°C. Je kan ook in potten zaaien. Je plaatst de pot eerst op een warmere plaats voor een optimale kieming, daarna kan de pot naar buiten voor de uitgroei van stevige planten. Wacht niet te lang om de pot buiten te plaatsen, doe dit vanaf het moment dat je de eerste tekenen van kieming ziet, anders zou het kunnen dat er langgerekte zaailingen ontstaan.

Oogsten: bij cichorei moet de wortel worden geoogst, waarna hij in een donkere warme plaats wordt gebracht om te worden geforceerd tot wit uitschietend loof. Andijvie wordt daarentegen op dezelfde manier geteeld als sla. Beide soorten hebben ongeveer 2 à 3 maanden nodig om goed uit te groeien.

Bleken: bereikt men door de bladeren bijeen te binden zodat het hart minder licht krijgt of door de hele plant af te dekken met een grote pot. Ook kunnen de planten worden gerooid en op een koele plek in het donker neergezet. Warmte is niet nodig, maar zorg er wel voor dat de planten tenminste droog zijn als ze worden overdekt.

Winterandijvie ideaal om in te vriezen

Andijvie bestaat als zomer-, herfst- en winterandijvie. Men kan ze altijd vers eten maar de winter­andijvie is beter geschikt om in te vriezen. Dit gewas verlangt krachtige, dus goed bemeste grond. Bij droog weer tijdig gieten, anders schiet het gewas in bloei en is dan waardeloos. Daarom moet het verplaatsen ook zorgvuldig gebeuren liefst bij niet te schraal weer. Zomerandijvie zaait men eind april – begin mei. De oogst valt in juni – juli. Winterandijvie zaait men van 21-30 juni: op zaaibed zaaien en later uitplanten op 30 cm, waarbij de bladeren tot de helft worden ingekort.

Grootmoeders tip van Winiefred

Rauwe andijvie smaakt heerlijk en bevat ook meer vitamines. Dan moet je bij voorkeur de witte versie hebben, want de groene wordt wat taai om rauw te eten. Een andijvieslaatje is snel gemaakt. Snij de andijvie in fijne reepjes, aanmaken met olie of mayonaise. Voeg bieslook, ui en peterselie toe.

Praktisch

• Andijvie bevat veel water en daarom verlept ze snel.
• Je kan andijvie 4 à 5 dagen in de koelkast bewaren en 1 à 2 dagen op een koele, donkere plaats.
• Leg in het laatste geval de groenten dicht bij elkaar en bede ze met een vochtige doek.
• Andijvie kan ook ingevroren worden, maar het is raadzaam ze eerst te blancheren.
• Andijvie kan zowel gekookt als rauw worden gegeten. De witte zijn malser en dus beter geschikt in rauwkost.
• Andijvie moet voor gebruik goed worden gespoeld. Er kan nogal wat zand tussen de bladeren blijven zitten. Meermaals spoelen is dus raadzaam.
• Zorg er voor dat de harde nerf verwijderd wordt als de andijvie als sla geserveerd wordt.
• Snij de andijvie klein voor warme bereidingen.
• Je kan deze bladgroente ook op dezelfde wijze bereiden als diverse koolsoorten.
• Andijvie moet steeds een stevige krop vormen. De buitenste bladeren kunnen iets van de kern afstaan, maar ze mogen zeker niet slap of beschadigd zijn.
• Zorg ervoor dat de andijvie frisgroen is. Het binnenste is lichter groen dan de buitenkant. Reken ongeveer 400 gram per persoon als de groente wordt gekookt en 150 gram per persoon als je de andijvie in salade verwerkt.
   

Winiefred weet raad

Het is heel gezond om in de winter en het voorjaar dagelijks andijvie te eten. Infecties in winter en voorjaar kan je helpen voorkomen door dagelijks andijviesla te eten!

Recepten
• Andijvie op grootmoeders wijze

Ingrediënten: 1,5 kg andijvie, 1 eetl. maïzena, muskaatnoot, peper en zout.

Bereiding: De andijvie schoonmaken, wassen en snijden. De andijvie zonder water opzetten en gaar laten koken. Het vrijgekomen andijviewater binden met de maïzena, op smaak brengen met peper, zout en muskaatnoot en over de groente gieten.

• Andijviesla met biet

Ingrediënten: 3 kroppen krulandijvie, 1 donkerrode gaargekookte biet, slasaus van 6 eetl. olie.

Bereiding: Van de andijviekroppen de buitenste groene bladeren afnemen, de gele stevig bij elkaar in de hand houden en ze met een scherp mes, te beginnen aan de top, zo dun mogelijk in draden snijden. De bieten schillen en in dobbelsteentjes snijden. Andijvie, biet en slasaus met elkaar mengen.

Variaties: Andijvie met appel in stukjes of grof geraspt. Andijvie met appel en gekookte biet. Andijvie met plakjes gekookte aardappelen en komkommer. Andijvie met geraspte knolselderij en fijne reepjes paprika. Andijvie met geraspte knolselderij, stukjes appel en gebakken spek. Andijvie met tomaten en / of komkommer.
 

• Gehaktbrood met andijvie in saus en aardappelpuree

Ingrediënten: 3 kroppen krulandijvie, 1 donkerrode gaargekookte biet, slasaus van 6 eetl. olie.

Bereiding: Maak 2 andijvie’s schoon en was ze. Snijd ze dan in stukken van ongeveer 4 cm en laat ze in wat water met zout gaarkoken. Druip uit. Smelt wat boter of margarine in de pan, roer er 50 g maïzena onder en laat even bakken. Giet er dan het kooknat bij. Laat indikken en meng er de schotel, schik de andijvie aan de ene kant, de aardappelpuree aan de andere kant.