Armoracia rusticana

     Foto's © Hilde Degraen

Naam

 Armoracia rusticana

Nederlandse naam

 Mierikswortel, mierik, peperwortel of boerenradijs.

Familie

 Brassicaceae, kruisbloemigen.

Herkomst

 Westelijk Azië en Zuidoost-Europa.  De oorspronkelijke groeiplaats is niet exact bekend.  Nu als verwilderde plant in heel Europa.

Zaaien/planten

 Vermeerderen uit wortelstek van het voorjaar tot de  late herfst.

Hoogte

 90-120 cm

Bloeitijd

 april-mei  Pluim van kleine witte bloemen met 4 bloemblaadjes.

Algemene kenmerken

 Mierikswortel is de Europese bijdrage aan de 'hete'  keuken zoals de pepers uit de warme landen.  Het is een winterharde, bladverliezende vaste plant met  lange, vlezige, witte (binnenin) penwortels en grote  lange, donkergroene, ovale, getande wortelbladeren.  De wortels doen aan winterwortel of pastinaak denken.

 Vroeger was het in de eerste plaats een medicinale  plant die pas laat in de 16de eeuw ook in de keuken  werd geïntroduceerd.  In de middeleeuwen gebruikte men zowel bladeren  als wortel om de spijsvertering te bevorderen.  Het werd ook als alternatief voor mosterd gebruikt.  In de oude volksgeneeskunde werd het echter ook als  een heidens kruid beschouwd.  De verse wortel is zeer rijk aan vitamine C.  De wortel en het blad bevatten mosterdolieglycosiden  die een desinfecterende werking hebben en bij diverse  ontstekingen worden aangewend.  Onderzoek heeft aangetoond dat de wortel anti-  biotische eigenschappen bezit die kunnen gebruikt  worden bij blaasontsteking, ademhalingsproblemen,  wondbehandeling en spierpijnen.  Helpt ook bij verkoudheid, hooikoorts, sinusitis en  bevordert de spijsvertering.

 De plant kan makkelijk vermeerderd worden door het  nemen van wortelstekken in de herfst of het voorjaar.  Hiervoor snij je een dik stuk wortel van 5-7.5cm en  stopt dit verticaal in potgrond vermengd met zand.

OPGELET: mierikswortel slechts met mate gebruiken.  Overdreven gebruik kan aanleiding geven tot irritatie  van het maagdarmkanaal, nieren, lever en huid.  Kan de slijmvliezen prikkelen.  Zwangere vrouwen en kinderen gebruiken best geen  mierikswortel.  Ook mensen met een té trage schildklierwerking  springen best zéér spaarzaam om met dit kruid.  De mosterglycosiden die er in zitten werken immers  vertragend op dat orgaan.

Standplaats/ habitat

 Groeit op elke tuingrond. Best wel niet te droge grond.  Volle zon of halfschaduw.  In het wild treft men de plant aan langs wegbermen en  in vochtige grond langs oevers.  Hou er rekening mee dat de plant kan woekeren.

GOED OM WETEN.  *Mierikswortel bevat tweemaal zoveel Vitamine C als  citroenen en is daarnaast ook nog rijk aan vitamine  B1, B2 en B6  *Je kan de planten in de moestuin bij de aardappelen  planten. Mierikswortel zou namelijk bescherming  bieden tegen de coloradokever en bodemziekten.  *Het beschermt ook fruitbomen tegen schimmels,  verrotting en zwammen. Maak hiervoor een aftreksel  van de bladeren en bespuit de bomen ermee.  *Gedroogde bladeren geven een gele verfstof.  *Het smaakgevende element is vooral sinigrine, een  glycoside.

Keuken

 Zowel verse als gedroogde wortels worden gebruikt.  Ook de jonge verse bladeren gebruikt men in salades.  Enkel geraspt heeft de wortel een scherpe smaak  omdat bij het raspen de celwanden beschadigd worden.  Let bij het raspen echter op want het veroorzaakt  een sterker effect op de traankanalen dan uien.  Raspen doe je best in een goed geventileerde ruimte  met handschoenen aan en een doekje voor de mond,  draag eventueel zelfs een bril.  Gekookte wortels verliezen hun smaak.  De gedroogde wortel wordt fijn gemalen voor gebruik  in saus. Bij vleesgerechten bereikt men met de vers-  geraspte wortel een bijzonder effect omwille van de  ietwat bittere mosterdachtige olie die hij bevat.  Mierikswortel is lekker bij rauwe oesters, gerookte zalm  ham, gerookte tong, rookvlees en in azijn, mosterd,  vinaigrette, mayonaise en roomsaus.  Men eet ook mierikswortel vermengd met ketchup en  appeltjes bij koud vlees en fondue.  Een goede combinatie is mierikswortel met citroensap.

BEWAREN: Men kan de wortel een hele winter bewaren  in een bak teelaarde, door hem in te vriezen (de  stukjes goed verpakken) of in het donker drogen.  Een volledige wortel invriezen maakt hem taai en  moeilijk te raspen, je kan dus beter het geraspte deel  invriezen.  Azijn maakt de smaak van mierik minder sterk.

  Recepten met mierikswortel