Astilbe, Vaste Plant van het Jaar 2008

Haar bijzondere verschijning met de kleurige pluimvormige bloeiwijze en de grote hoeveelheid diep ingesneden bladeren heeft de Astilbe tot een populaire tuinplant gemaakt. De Astilbe bloeit van juni tot augustus- september in een kleurenpalet van wit, rood, roodpaars of paarsviolet en allerlei kleuren daar tussenin. De uitgebloeide pluimen blijven lang aan de plant en vormen een zeer decoratief winterbeeld in de tuin.

Astilbe is de botanische naam van een geslacht vaste planten uit de steenbreekfamilie (Saxifragaceae). Astilbe komt oorspronkelijk uit Oost-Azië. In het begin van de 20e eeuw heeft het geslacht bekendheid gekregen in andere delen van de wereld en is er door kruisingen een sortiment ontstaan dat uit enkele honderden cultivars bestaat. Astilbe wordt vaak Spiraea genoemd, maar dit is niet juist, al heeft de pluimvormige bloeiwijze wel iets weg van een Spiraea.

Beschrijving

De bloemen zijn op zichzelf zeer klein en vormen met honderden tezamen de opvallende bloempluimen. De groepen verschillen onderling in de vorm van de pluimen, kort en gedrongen of lang en slank, smal of breed, rechtopstaand of met sierlijk overhangende zijtakken. De kleuren van de Astilbe variëren van wit via crème en allerlei tinten roze tot rood, paars en violet. De bladeren zijn sierlijk, samengesteld meestal dubbel 3-tallig, met enkel of dubbel gezaagde randjes. De kleur is meestal frisgroen, bij het uitlopen soms bruinrood getint en bij de roodbloeiende planten kan de bladkleur ook in de zomer rood zijn.  

De meeste oorspronkelijke Astilbe soorten zijn niet in cultuur gebracht, meestal treffen we in de tuin de hybriden aan. Veel kruisingswerk werd verricht door de Duitser G. Arends. Naar hem zijn de Arendsii-hybriden genoemd. De populaire Simplicifolia hybriden zijn ontstaan uit kruisingen tussen de Arendsii-hybriden en Astilbe simplicifolia. Andere kruisingsouders die hybriden hebben voortgebracht zijn onder meer Astilbe thunbergii-hybriden, Astilbe japonica-hybriden, Astilbe simplicifolia-hybriden, Astilbe hybrida crispa en oorspronkelijke soorten van Astilbe.  

Astilbe groeit het best op een halfbeschaduwde plaats, bij voorkeur moet de bodem koel, humusrijk en vochtig zijn. Op zware klei of op kalkgronden heeft de Astilbe het niet naar haar zin. De Astilbe chinensis verdraagt een wat drogere grond dan de andere Astilbe soorten. De Astilbe is een stevige plant en behoeft geen steun. De planten kunnen zo’n vijf jaar op dezelfde plek blijven staan. Door het omhoog komen van de wortels gaat de bloei en groeikracht achteruit. Het beste is om de planten dan uit de grond te halen en te scheuren (de wortels doorhakken tijdens volledige rust in de herfst of vroege lente) in kleine delen. Deze delen kunnen dan weer terug worden geplant. Zelfs de uitgebloeide pluimen staan prachtig, zeker met een laagje rijp erop, en worden dus pas in het vroege voorjaar afgeknipt.  

Een selectie op kleur uit het grootschalige aanbod.

• Wit: De bekendste witte Astilbe ‘Washington’ wordt 60 cm en bloeit als eerste; in juni-juli, Astilbe ‘Deutschland’ bloeit in juli en wordt 50 cm hoog.
• Rood: Astilbe ‘Red Sentinel’ heeft mooie donkerrode pluimen, bloeit in juli - augustus en wordt zo’n 50 cm hoog. Astilbe ‘Glut’ heeft rode pluimen in juli-augustus die wel 80 cm hoog worden.
• Roze: De pluimen van Astilbe ‘Europa’ zijn zuiver roze van kleur, verschijnen in juni-juli en worden zo’n 50 cm hoog. Astilbe ‘Sprite’ heeft lichtroze pluimen en de pluimen van ‘Drum and Bass’ zijn donkerroze.
• Paars: Astilbe chinensis ‘Visions’ heeft paarse pluimen die in juli-augustus verschijnen. De plant wordt ongeveer 50 cm hoog. ‘Elisabeth van Veen’ heeft rood- paarse pluimen in de vroege zomer (juni-juli) en wordt 60 cm hoog. De pluimen van ‘Maggie Daley’ zijn zachtpaars van kleur en verschijnen in juli-augustus. ‘Maggie Daley’ wordt zo’n 70 cm hoog.
   

Gebruik

Astilbe harmonieert fraai met talrijke andere overblijvende planten die van een koele plaats houden zoals varens, Primula, Caltha, Iris sibirica, Hosta, Hemerocallis en vochtminnende siergrassen. Voor de toepassing in de border is het wel handig om te weten dat de Crispa hybriden en bepaalde Simplicifolia hybriden vrij laag blijven en daardoor vooral geschikt zijn aan de rand van de border. Ook de bekende Astilbe chinensis ‘Pumila’ wordt niet hoger dan 25 cm en kan dus beter als bodembedekker worden gebruikt. De plantdichtheid van de lage hybriden is 7 tot 9 planten per m2, en voor de hogere 5 tot 7 planten per m2. Omdat Astilbes van vochtige grond houden passen ze ook goed langs de rand van een vijver.

Astilbe kan ook goed worden toegepast in een pot voor op het balkon of het terras. De lagere soorten doen het goed als onderbeplanting bij bijvoorbeeld een boompje op stam, terwijl de hogere soorten ook prima als solitair kunnen worden toegepast. Bij Astilbe in pot is het wel belangrijk dat de grond in de pot goed vochtig wordt gehouden.