Bodemverdichting: beter voorkomen dan genezen

Een plant die groeit in grond met een goede bodemstructuur neemt de voedende bestanddelen beter op en heeft minder last van ongunstige omstandigheden als droogte of overmatige neerslag.

Jammer genoeg is de bodemstructuur ook zeer kwetsbaar. Slechte weersomstandigheden, onevenwichtige bemesting, bouwwerken en intensieve betreding zorgen ervoor dat zich regelmatig bodemverdichtingsproblemen voordoen. Schraal gras en veel mos zijn hiervan duidelijk tekenen.

Vooral zware gronden blijken in de praktijk kwetsbaar hiervoor. Hoe kunnen we bodemverdichting voorkomen of verhelpen?

Vooral de gemiddelde hoogte van de watertafel en zeker het humusgehalte in de bodem spelen een belangrijke rol. Bij een goede tuingrond ligt het humusgehalte rond 5 procent. Zeker in tuinen waar jarenlang uitsluitend chemische bemesting is gebruikt, ligt het humusgehalte lager. Ook in tuinen rond pas gebouwde woningen, waar veel grondverzet heeft plaatsgevonden, stellen er zich wel eens problemen. Een voldoende humusgehalte heeft vooral gevolgen voor de bodemstructuur. Te weinig humus zorgt voor harde bodems met amper poriën in. Wortels dringen moeilijk in de bodem door en het neerslagwater kan moeilijk wegvloeien. Anderzijds vinden de wortels slechts bij mondjesmaat de noodzakelijke zuurstof, waardoor ze verstikken of wegrotten. Een ideale tuingrond is kruimelig waardoor je een kluit door een zachte druk in verschillende stukjes kan breken. In cijfers uitgedrukt moet een goede grond voor ongeveer 45 % bestaan uit poriën. Hierbij is er best voldoende afwisseling tussen kleine en grote poriën: elk heeft immers een eigen functie.

• Niet-nuttige waterbergingsporiën (tot 0.2 µm) houden het water zo sterk vast dat het niet beschikbaar is voor de plantengroei
• Nuttige waterbergingsporiën (0.2 tot 10 µm) houden het water vast tegen de zwaartekracht in, dit water is opneembaar door de planten
• Drainageporiën (10 tot 50 µm) houden op verzadigde leem - en kleigronden ook nog het water vast
• Macroporiën zorgen voor lucht in de bodem. De worteltjes dringen door in deze poriën waardoor ze zeer belangrijk zijn voor de doorwortelbaarheid van de bodem.
   

Daarnaast zijn er nog openingen ontstaan door afgestorven wortels, gangen van bodemdieren en bodemscheuren. Zij zijn van belang voor drainage en bodemlucht. Bodemverdichting gaat nu juist het poriëngehalte in de bodem gaan verminderen. Vooral het aandeel macroporiën gaat dalen waardoor de bewortelbaarheid, de luchthuishouding en de drainage slechter worden. Bodemverdichting zorgt voor een zekere stress bij de planten. Zij kunnen nog moeilijk voeding en water opnemen, gaan minder sterk groeien en bieden minder weerstand tegen ziekten en plagen. Vele tuiniers gaan als reactie hierop deze negatieve effecten op korte termijn compenseren zodat de plant toch min of meer goed kan uitgroeien. Hij zal extra meststof geven, meer spuiten en droogtestress vermijden met extra beregening. Allemaal lapmiddelen die geen duurzame oplossing bieden en bovendien ook nog milieuonvriendelijk zijn.

De beste oplossing is het toevoegen van een voldoende grote hoeveelheid humus (bodemverbeteraar). Compost is hiervoor ideaal. Naast de beoogde humus, bevat compost ook hoge concentraties aan actieve micro-organismen die het bodemleven in het grond gevoelig kunnen versterken. Compost bevat bovendien vooral traagwerkende meststoffen, waardoor je een overbemesting op korte termijn vermijdt.

Het beste is om voldoende compost in te frezen op het ogenblik dat je je tuin aanlegt. Professionele tuinaannemers doen dit sowieso. Eenmaal de tuin is aangelegd, wordt het moeilijker om je grond van bovenuit te gaan verrijken met humus. De enige oplossing bestaat erin om één of twee maal per jaar een laagje compost aan te brengen op je gazon, rond je struiken en tussen de borders.

Bron:  www.vlaco.be