Compostthee

De eigenschappen van compost als bodemverbeteraar die de ziekteweerstand van gewassen bevordert, zijn inmiddels wel gekend. Daarnaast wordt nu in de Verenigde Staten steeds meer gebruik gemaakt van compostthee als middel om aantastingen door ziektes te vermijden. Een stand van zaken.

Wat is compostthee?

Compostthee is een waterig extract dat je bekomt door compost gedurende enige tijd in water te laten weken. Het bestaat uit water, voedingsmiddelen en micro-organismen. Om compostthee te maken heb je een gesloten vat, compost, water en tijd nodig. Er zijn niettemin vele variaties op dit basisrecept: de aard en de leeftijd van de compost zijn erg belangrijk, het vat kan belucht worden, voedingsstoffen kunnen toegevoegd worden om de ontwikkeling van micro-organismen te bevorderen. Voor toepassing kan de compostthee gefilterd worden of kunnen er stoffen worden toegevoegd om een goede verspreiding en levensduur van de actieve bestanddelen te bevorderen.

Het belangrijkste verschil wordt gemaakt tussen beluchte en niet-beluchte compostthee. Beluchting van de compostthee gedurende de fermentatie in het vat is het meest frequent. Een zevental Amerikaanse producenten verkopen vaten voorzien van beluchting, waarin de compost gedurende 18 tot 48 uren in oplossing blijft. De compostthee wordt daarna afgezeefd of gefilterd om verstoppingen bij de toediening ervan te vermijden. Compostthee kan worden toegediend via de gebruikelijke apparatuur waarmee ook voedingsoplossing, irrigatiewater of bestrijdingsmiddelen worden toegediend. Opnieuw moet een belangrijk onderscheid gemaakt worden tussen behandeling van de bodem en de wortelzone (via irrigatie of bevloeiing) en het bladoppervlak (via verneveling). Bodembehandeling met compostthee richt zich net zoals het gebruik van de bodemverbeteraar compost, op de voorkoming van wortelziekten. Het gebruik van compostthee als bladbemesting heeft daarentegen als doel het voorkomen van bladziekten.

Hoe werkt compostthee?

De werking van compostthee is het resultaat van de micro-organismen, microbiële substanties en voedingsmiddelen in de compostthee. De gunstige micro-organismen verhinderen de ontwikkeling van schadelijke organismen op verschillende wijzen:

(1) hun aanwezigheid op het blad schermt de weg af voor andere organismen,

(2) ze nemen voedingsstoffen op die op deze wijze niet meer voor de pathogenen beschikbaar zijn,

(3) ze scheiden metabolieten met antibiotische werking af of

(4) ze parasiteren rechtstreeks de pathogene organismen. De metabolieten met antibiotische werking kunnen ook gedurende de productie van de compostthee in het water accumuleren. Andere stoffen kunnen bij planten de verdedigingmechanismen tegen bladziekten versneld activeren. De voedingsstoffen in compostthee leiden tenslotte tot een gezondere, en dus meer weerbare plant.

Welk mechanisme nu precies de belangrijkste rol speelt, is nog niet duidelijk. Nog moeilijker is om na te gaan op welke manier de ziektewerende werking van compostthee beïnvloed wordt door de wijze waarop hij is aangemaakt. Zeker is alvast dat de compostthee enkel zal werken indien alle omstandigheden ideaal zijn: compost rijk aan micro-organismen, omstandigheden in het vat die een snelle vermenigvuldiging van de micro-organismen induceren en een goede verspreiding en hechting aan het blad. Slechts een klein gedeelte van de micro-organismen uit de compostthee blijkt bovendien in staat om zich op een bladoppervlak in leven te houden en te vermenigvuldigen. Zowel schadelijke bacteriën als schimmels moeten zich eerst enige tijd op het bladoppervlak ontwikkelen vooraleer ze de plant kunnen binnendringen. Hiertoe gebruiken ze nutriënten die op het bladoppervlak aanwezig zijn. Indien andere micro-organismen deze nutriënten reeds hebben opgebruikt, zullen de schadelijke organismen zich veel moeilijker kunnen ontwikkelen.

Oktober 2008 / Vlaco