Ze zaten een aantal jaren in de vergeethoek maar zijn nu volop terug. Terecht trouwens want hun zuiderse verschijning fleurt elke tuin en terras op van midden zomer tot diep in het najaar. Met hun uiterst gevarieerde kleurenpallet zijn het niet de meest 'timide' planten in de tuin. Vandaar dat ze waarschijnlijk ook niet altijd even populair zijn.

De dahlia werd tegelijk met Amerika ‘ontdekt’. “Manshoge planten met astervormige bloemen en bladeren als van een vlierboom” is de eerste schriftelijke vermelding van de dahlia, in 1615 in een boek van Francisco Hernandez, lijfarts van de Spaanse koning Philips II. Aanvankelijk werd de plant – door de Azteken ‘Acocotli’ of ‘cocoxochitl’ genoemd – geteeld voor zijn eetbare knollen, die bereid werden zoals de aardappel.

Vermoed wordt dat er veel eerder tientallen felgekleurde, dubbelbloemige variëteiten louter om hun sierwaarde werden geteeld. Waarschijnlijk was dat al het geval toen de Spaanse veroveraars Centraal-Amerika lieten kennismaken met de westerse civilisatie en krijgskunst.

De tuincarrière van de dahlia is in hoge mate te danken aan Napoleons bloemenminnende  gemalin Joséphine de Beauharnais, die bezweek voor de uitdagende charmes van deze opvallende bloem. De dahliacollectie in haar tuin bij het kasteel van Malmaison kon zeker met de beroemde rozencollectie wedijveren. Toen de knollen ook voor het gewone volk betaalbaar werden, verhuisde de bloem van de kasteeltuinen naar de boeren- en volkstuintjes, waar ze nog altijd standhoudt. Als er één bloem de titel ‘working class hero’ verdient, is het de dahlia. Dat verklaart ook waarom de bloem nog niet zo lang geleden symbool stond voor een slechte of ‘onontwikkelde’ smaak en zo goed als taboe was in de meer ‘geciviliseerde’ tuinen.

Prachtig en vrolijk

Wie ooit een bloeiende dahlia bekeek, als de meeste tuinbloemen hun beste tijd hebben gehad, zal toegeven dat het een prachtige en vrolijke bloem is. Ze heeft iets uitbundigs en doet op een of andere manier denken aan het carnaval van Rio. En dat is fantastisch, want een klein beetje kleur en (melo)drama mogen er aan het einde van de zomer best zijn.

Kiezen uit duizenden verschillende soorten

Wereldwijd bestaan er naar schatting een paar tienduizend verschillende dahlia’s en elk jaar komen er nog nieuwe variëteiten bij. Omdat het moeilijk is zoveel soorten in te delen, wordt een onderscheid gemaakt tussen laagblijvende en hoge dahlia’s. De lagere soorten, die geen steun nodig hebben, hebben meestal kleinere bloemen en zijn heel geschikt om in een pot te planten voor op het terras of balkon. Daarnaast wordt een onderscheid gemaakt volgens de bloemvorm. Meestal worden ze ingedeeld in ongeveer dertien groepen.

Van de beschutte serre naar een zonnige plek

Dahlia’s zijn niet de gemakkelijkste klanten in de  tuin. U kunt de knollen vanaf maart in een serre of garage in een pot planten en ze in april op een beschutte plaats buitenzetten zodat ze kunnen voorschieten. Ze mogen dan half mei (na de ijsheiligen) de grond in en zullen doorgaans al in juli beginnen bloeien. Stopt u ze half mei direct in de grond, dan komt de bloei iets later. Een alternatief is om ze al eind april of begin mei te planten, maar dan wel± 20 cm diep (in plaats van 5 cm zoals meestal wordt aangeraden). Op die manier duurt het wat langer voor de scheuten uit de grond komen en is de kans op vorstschade geweken, zodat ze al vanaf juli in bloei kunnen komen. Bovendien staan de planten steviger dan wanneer ze ondiep worden geplant. Dahlia’s houden van een goedbemeste grond. Meng daarom eerst flink wat stalmest (eventueel gedroogde koemest) of compost door de grond. Ze staan het liefste in de volle zon op een niet te natte standplaats. Tijdens droogteperiodes moeten ze echter bijna dagelijks water krijgen. Zet de hogere soorten minstens een halve meter uit elkaar en de kleinere minstens 20 à 30 cm. De lagere types zoals de Mignon- en Top-Mixdahlia’s, de meeste anemoonbloemige en de lage halskraagdahlia’s kunnen ook perfect in een pot of een kuip op het terras worden gekweekt. Zeker de hogere dahlia’s kunnen een steuntje gebruiken. Dat gaat makkelijk met metalen plantensteunen die in elkaar haken en die in bijna elk tuincentrum te koop zijn. Een goedkoop alternatief zijn enkele bamboestokken met een stevig touw errond. Tenzij u van plan bent deel te nemen aan dahliaprijskampen, waar het vooral gaat om de grootste bloemen, is het in de tuin niet nodig zijscheuten en bloemknoppen uit te knijpen. Haal wel geregeld de uitgebloeide bloemen weg om de vorming van nieuwe knoppen te stimuleren. Na de eerste nachtvorst – meestal in de loop van november – en nadat het dahlialoof helemaal zwart is geworden, haalt u de knolletjes voorzichtig uit de grond. Schud de grond er zoveel mogelijk af en knip het loof af tot op±15 à 20 cm. Als u meer dan één soort en/of kleur dahlia hebt, voorzie de bollen dan van een etiket van zodra u ze uit de grond haalt. Laat ze daarna een paar dagen drogen in een serre of in een vorstvrij tuinhuisje. Verwijder alle grond en droog blad, leg de bollen dan in bakjes met wat turf of (beter) gewoon zand en overwinter ze in een koele en droge ruimte. De kelder is hiervoor heel geschikt.

Ook deze zijn prachtig!

• Decasplitdahlia’s zijn heel decoratief. De bloemblaadjes aan de top zijn sterk ingesneden, wat ze een pluizig uitzicht geeft.

• Baldahlia’s zijn eigenlijk grote pompondahlia’s waarvan de bloemen iets minder bolvormig zijn.

• Anemoonbloemige dahlia’s worden zelden hoger dan 40 cm. In het centrum van de bloem zitten veel lange, smalle bloemblaadjes, omringd door een krans van bredere, soms anderskleurige blaadjes.
• Orchideetypes zijn opzichtige bloemen met smalle bloemblaadjes die ver uit elkaar staan.
• Top-Mixdahlia’s zijn uitermate geschikt om in pot te kweken. Ze worden amper 20 à 30 cm hoog en de enkele bloempjes zijn slechts een paar cm groot. U vindt ze in wit, rood, roze, geel en alle tinten daartussen.
• Fairy-Dwarftypes zijn gevuldbloemige broertjes van de Top-Mixdahlia’s, met dezelfde kenmerken. Ze bestaan in alle kleuren.

In pot en perk:

Als u hoort spreken van ‘Dahlietta’s’, dan gaat het om dahliasoorten (vooral van het Mignontype) die bloeiend in pot worden verkocht. Die kunt u na de bloei in de tuin planten en met wat geluk kunt u genieten van een tweede bloei. De zogenaamde perkdahlia’s zijn dahlia’s die geschikt zijn voor de tuin en zelden hoger worden dan 50 cm. Recent zijn enkele nieuwe types ontwikkeld – Dahlinova, Gallery en Impression – voor potten of perken. Ze komen ongeveer 5 weken na het planten al in bloei.

Dahlia's op het net:

• De Nederlandse Dahlia Vereniging: WEBSITE
• Verwer dahlia's: WEBSITE
• Dahliaworld: WEBSITE
• Dahlia's kan je bewonderen in het VRIJBROEKPARK te Mechelen. Adres: Hombeeksesteenweg 264 - 2800 Mechelen  tel 015 45 13 80 WEBSITE
• Koen Van Poucke in Sint-Niklaas is al enkele jaren bezig met het aanleggen van een mooie collectie dahlia's in zijn toontuin.  WEBSITE
• In Edingen/ Enghien bevindt zich het 'Europees Conservatorium van de Dahlia'. Het bevat zowat 750 nieuwe en oude soorten dahlia's uit alle hoeken van de wereld.  WEBSITE