Hortus Bulborum

Collectie Hortus Bulborum, schatkamer van historische voorjaarsbollen, sterk uitgebreid

De Hortus Bulborum in het Noord-Hollandse Limmen bestaat in 2006 al weer 78 jaar. Uniek in de wereld. Tegelijkertijd een ongekende schatkamer waar oude voorjaarsbolgewassen – vaak niet of nauwelijks meer commercieel geteeld - voor het nageslacht worden bewaard, genenbank voor het bloembollenvak en een cultuurhistorisch en –toeristisch kleinood. Jaarlijks trekt dit ‘levende’ bloembollenmuseum in het voorjaar een immer groeiend aantal bezoekers uit binnen- en buitenland. Minstens zo bijzonder is dat de tuin al sinds het ontstaan in de jaren twintig van de vorige eeuw door vrijwilligers uit Limmen en omgeving wordt gerund en onderhouden.

Publiekstrekkers Hoewel je er stokoude en enkele hele nieuwe soorten tegenkomt, ook om de ontwikkeling van de soorten te kunnen laten zien, komen de meeste bezoekers voor de vaak in vergetelheid geraakte oude narcissencultivars en de vroegbloeiende tulpen, voor de geurende historische hyacinten en de imposante Fritillaria, doch evenzeer voor de laatbloeiende, in kleur rijkgeschakeerde tulpen. Publiekstrekkers blijven telkens weer tulpen als de ‘Duc van Tol Red and Yellow’ (1595; de oudste cultivar in de collectie), ‘Lac van Rijn’ (1620), ‘Admiral de Constantinople’ (1665) en ‘Keizerskroon’ (1750). Terwijl ook Victoriaanse tulpen als de leliebloemige ‘Elegans Alba’ en ‘E. Rubra’ (beiden uit 1895), en vroeg twintigste eeuwse Breedertulpen als ‘Bronze Queen’ (van voor 1911) en ‘Madras’ (van voor 1913) met hun schitterende changeant kleurschakeringen grote belangstelling genieten.

Ongekende uitbreiding Elk jaar wordt de collectie weer tegen het licht gehouden en komt er wel weer een handje of wat soorten bij. Meestal niet meer dan enkele tientallen. Variëteiten die men als verdwenen waande of moeilijk te vinden waren. Soms door een schenking, dan weer dankzij een bescheiden uitwisseling. Tot afgelopen zomer telde de collectie zo’n 2.500 verschillende cultivars en species (wilde soorten); verdeeld over tulpen, narcissen, hyacinten, krokussen, Fritillaria en irissen. Allemaal voorjaarsbolgewassen. Dit najaar viel de stichting wel bijzonder veel geluk ten deel. Mede door een oproep in de vakbladen kreeg de stichting maar liefst twee enorme schenkingen van gerenommeerde hobbyverzamelaars uit het bollenvak. De gulle gevers wisten de collectie in een klap met zo’n duizend soorten uit te breiden. Daaronder bevonden zich vooral tulpen- en narcissencultivars uit de eerst helft van de vorige eeuw, soorten die veelal niet of nauwelijks meer commercieel op de markt worden aangeboden. Omdat ze uit de mode raakte, niet sterk genoeg bleken, of om andere niet altijd duidelijke redenen. Ook de groep speciestulpen - de botanische tulpen - waarvan de Hortus Bulborum een voor Nederland al bijzonder grote collectie had, is bijna verdubbeld tot zo’n tweehonderd verschillende variëteiten.

Rembrandttulpen Nederland staat in 2006 in het teken van Rembrandt’s geboortejaar. Dat zal op tal van plekken uitgebreid worden gevierd. Ook de Hortus Bulborum doet een duit in het zakje. Een van de mooiste deelcollecties van de tulp in de tuin is de groep Rembrandttulpen. Speciaal voor het Rembrandtjaar zijn deze tulpen op een in het oog lopende plek geplant. Deze schitterende gevlamde tulpen, een patroon oorspronkelijk veroorzaakt door een virus en vaak spontaan tot een permanente eigenschap geworden, wisten de mensen in de 17e eeuw tot complete waanzin te brengen. Voor deze tulpenbollen werden tijdens de beroemde Tulpomanie heuse fortuinen neergeteld. Op het hoogtepunt van deze windhandel (1635-1637) kon men met drie tulpenbollen een fraai pand aan een van Hoorn’s grachten kopen. Een gevelsteen met drie tulpen herinnert nog altijd aan deze turbulente tijd.

Menigeen kent deze beeldschone cultivars alleen van tekeningen en schilderijen uit musea als het Frans Hals Museum en het Rijksmuseum, of uit rijk geïllustreerde kunstboeken gewijd aan bloemen en bloemboeketten uit die tijd. Diverse tulpen van toen zijn nog altijd in de Hortus Bulborum in levende ‘lijve’ te aanschouwen. Wat te denken van de schitterend frambozenrood-witte ‘Zomerschoon’ (1620), de ‘Gouden Standaard’ en ‘Silver Standard’, beide uit 1760, de negentiende eeuwse ‘Bessie’ (1847) of vroeg-twintigste eeuwse toppers als ‘Insulinde’ en ‘Sunflower’? De Rembrandttulpen behoren tot de kroonjuwelen van de Limmense schatkamer van historische bolgewassen.

Geschiedenis opgetekend De ontwikkeling van de Hortus Bulborum is toegankelijk beschreven in een tweetalig boek waarin Leslie Leijenhorst aan de hand van interessante feiten, wetenswaardigheden en anekdotes de geschiedenis uitgebreid beschrijft. Vanaf het moment dat schoolmeester Piet Boschman, rond 1924, voor commercieel gebruik niet meer interessante tulpensoorten rondom zijn schoolmeesterswoning begon te verzamelen, tot het heden. Hortus Bulborum , schatkamer van historische bolgewassen ? treasury of historical bulbs. Verder besteedt de auteur aandacht aan de geschiedenis van de bloembol en hun komst naar onze contreien. En bovendien, illustreert hij het eigentijdse belang van oude variëteiten aan de hand van belangwekkende botanische tuinen en restauratieprojecten van prominente paleistuinen in binnen- en buitenland (o.m. Paleis het Loo, Charlottenburg in Berlijn en Frederiksborg, Denemarken). Daar keerden deze oudjes weer terug in de broderieparterres en zijn ze weer met hun schitterende kleuren en vormen te zien, in een omgeving waarin ze vroeger vaak stonden: majestueuze pronktuinen.

Website:www.hortus-bulborum.nl

Info-

Bezoekadres       : Hortus Bulborum, Zuidkerkenlaan 23A, Limmen (Noord-Holland) Nabij                     : Nederlands-Hervormde kerk Telefoon               : 0251 23 12 86 of  06 53 83 17 15 e-mail adres       :info@hortus-bulborum.nl website                :www.hortus-bulborum.nl Typering            : Schatkamer van bloembollen

De Hortus Bulborum is de enige tuin ter wereld waarin ruim 3500 verschillende tulpen, narcissen,hyacinten en andere voorjaars- bolgewassen bloeien. Elk voorjaar kleuren de kleine veldjes van de Hortus Bulborum in de meest uiteenlopende tinten. De oudste gekweekte tulp stamt uit 1595, de oudste narcis uit 1601, terwijl de echte nestor - een keizerskroon - al in 1577 voor het eerst werd beschreven. Al met al een pracht om te zien, komt U ook kijken? Toegang Openingstijden         : 6 april t/m 16 mei  Ma t/m za van 10.00 uur - 17.00 uur                                Zo             van 12.00 uur - 17.00 uur

Toegangsprijzen        : volwassenen €  2,50, 65+ en groepen van tien personen of meer € 1,75, kinderen onder 12 jaar gratis

Rondleidingen           : bvk. vooraf aankondigen bij secretaris Joop Zonneveld                           tel. 0251 23 12 86 of 06 53 83 17 15 (=ook nummer op locatie)

Rolstoelen                 : geen speciale voorzieningen maar wel toegankelijk

Honden                      : alleen aangelijnd alsmede kaarten, boeken en kleine                                         souvenirs in entreehuisjes

Voor meer informatie:

De heer G. A. Dekker, bestuurslid PR stichting Hortus Bulborum, tel. 06 22 79 07 41