MijnTuin.org
Wil je gepersonaliseerde informatie ontvangen over jouw tuin?
Heb je reeds een MijnTuin.org account? Aanmelden
Registreer je nu gratis!

Dé voorjaarstoppers: Narcissen - Narcissus

42263 x gelezen
Eddy G. door Eddy Geers • Woensdag 1 Maart 2023 Volg Eddy G.

Narcissen zijn naast tulpen, hyacinten en krokussen de belangrijkste voorjaarsbloeiende bollen. Het grote verschil is echter dat tulpen- en hyacintenbollen na een paar seizoenen durven wegkwijnen, terwijl narcissen (en ook crocussen) elk jaar vermeerderen.

Ze worden in veel tuinen toegepast omdat de bollen niet alleen erg winterhard zijn, maar ook makkelijk verwilderen. Ze kunnen ook allerlei trends en modes weerstaan omdat er zoveel variatie in kleur is dat ze zich steeds makkelijk laten combineren met allerlei andere planten en ook op verschillende manieren worden toegepast. 

De grootbloeiende gele trompetnarcissen zijn bloemen die beloven dat de warme voorjaarslucht eraan komt. Het aantal natuurlijke soorten verschilt. Dit ligt aan hoe men ‘natuurlijk' definieert. Gewoonlijk wordt het aantal gelimiteerd tot 26 (niet geteld zijn de subsoorten en variëteiten). In Europa, voornamelijk Spanje en Portugal, worden narcissen het meest in het wild gevonden. Al sinds de 16e eeuw zijn mensen (speciaal Engelse en Nederlandse) geïnteresseerd in de narcis. Vandaag de dag zijn deze twee landen bekend als de wereldleiders van de narcissenteelt.

Narcissen zijn ook erg bekend als snijbloem en potplant. Daarnaast ruiken sommige soorten erg lekker. Eén uitzondering voor de winterhardheid is de Tazetta naris. Deze wordt dan ook veel voor binnen gebruikt.

De eerste narcis Narcissus tazetta werd in 1561 voor het eerst naar Nederland gebracht vanuit Frankrijk. Narcis heeft een rijke symbolische waarde. In Oosterse landen is zij verbonden aan de droevige liefde; geliefden die van elkaar gescheiden zijn, sturen elkaar een narcis als blijk van hun niet aflatende liefde. Frappant is de Arabische betekenis van het woord narcis: dienaar. Zeer treffend, gelet op de iets gebogen houding van de bloem. In de Westerse cultuur is de bloem juist symbool voor de blinde liefde voor de eigen persoon, gebaseerd op de Griekse mythe van de jonge Narcissus die verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld en uiteindelijk veranderde in een bloem.

De gele narcis is traditioneel sterk verbonden aan het Paasfeest. De krachtige vorm, de sprekende kleur en de soms ook sterke geur, geven de bloem een heel eigen uitstraling die zowel in een monobos als in een gemengd boeket goed tot uitdrukking komt.

De narcis is in Wales het nationale embleem.

narcis

Familie : Amaryllidaceae

Bloemkleur: wit, geel, oranje, rood en roze. De bloemen zijn steeds in mindere of meerdere mate voorzien van een trompet of bijkroon. Deze wordt omringd door zes bloembladen die samen de bloemkroon vormen.

Bloeiperiode: Februari – Mei

Blad: smal en lijnvormig. Verwijder het blad pas als het volledig is uitgedroogd. Zo hebben de bollen voldoende reserve kunnen opslaan.

Plantdiepte: grote bollen: 20 cm, kleine bollen: 12,5 cm

Plantafstand: 7,5 cm voor grotere bollen, 2,5 cm voor kleinere bollen

Lichtomstandigheden: volle zon tot volle schaduw

Toepassingen: ideaal voor vele toepassingen

Standplaats: zon tot lichte schaduw, een niet te droge eerder lichtzure grond. Teveel schaduw geeft aanleiding tot vorming van veel blad en weinig bloem.

 

Meer plant tips:

Narcissen kunnen bijna overal voor worden gebruikt. Ze zijn veelzijdiger in de tuin dan tulpen en hyacinten. Het grote voordeel van narcissen is dat ze zich gedragen als vaste planten in de tuin. Bovendien bloeien ze vroeg in het seizoen wat ze een belangrijke rol in de voorjaarstuin geeft. Narcissen kunnen goed worden gecombineerd met vroegbloeiende vaste planten zoals Euphorbia polychroma, Bergenia, Primula, Pulmonaria, Pulsatilla, Alchemilla mollis, Brunnera macrophylla en laatbloeiende soorten als Helleborus. Een ander goed gebruik voor ze is onder struiken en bomen met doorzichtige kronen.

Mooie combinaties kunnen worden gerealiseerd door narcissen onder heesters die in Maart en April bloeien te planten. Voorbeelden zijn: Spiraea x arguta, Amelanchier lamarckii, Daphne mezereum, Corylopsis pauciflora, Magnolia stellata, Rhodondendron ‘Praecox’, Mahonia aquifolium, Spiraea thunbergii, Skimmia japonica en Prunus triloba ‘Plena’. Narcissen zijn ook handig voor het planten tussen bodembedekkers zoals Vinca minor, Pachysandra terminalis, Lamiastrum galeobdolon en zelfs Hedera helix.

Daarnaast kunnen Narcissen ook in het gras geplant worden, als er maar niet wordt gemaaid voordat de plant afgestorven is. Dit betekent dat er met de eerste keer maaien moet worden gewacht totdat de narcissen verwelkt zijn, of dat er tussen de narcissen door gemaaid moet worden. Voor verwildering is de ene soort beter dan de andere. Aan te bevelen zijn: variëteiten van de Cyclamineus soort zoals ‘February Gold’, ‘Jack Snipe’, ‘Jenny’, ‘Jumblie’, ‘Peeping Tom’, ‘Little Witch’, Tête à Tête, en ‘Jetfire’. Andere goede cultivars zijn: ‘Carlton’, ‘Actaea’, Dutch Master’, ‘Barret Browning’, ‘Birma’ en ‘Golden Harvest’.

Planten in bakken en potten

In de eerste plaats zouden variëteiten moeten worden gekozen die kort blijven en niet teveel blad produceren. De bakken zouden op zijn minst 25 cm diep moeten zijn, maar aan te raden is 30 cm. Overvloedig water moet makkelijk af te voeren zijn. Dit betekent dat de bakken moeten voorzien zijn van drainagegaten in de bodem. Een laagje scherven van terracottapotten of dakpannen of argexkorrels zal ervoor zorgen dat de planten niet teveel water krijgen. Als je gaat planten, vul dan de container met potgrond tot 10 cm onder de rand. Druk de bollen voorzichtig in de grond. Ze moeten zo naast elkaar worden geplant dat de bollen elkaar net niet raken. Daarna kan de laatste laag grond erop worden gelegd. In geval van droog weer, moeten ze water krijgen. Harde vorst is een reden om de bakken binnen te zetten in een vorstvrije omgeving. Een andere oplossing kan zijn om de bakken en potten in plastic te pakken.


Goed om weten

  • Narcissen aanplanten bij fruitbomen zou helpen tegen insecten.
  • Als je narcissen als snijbloem gebruikt moet je een beetje voorzichtig zijn want de holle stengels bevatten een slijmerig vocht dat huidirritaties kan veroorzaken.
  • Oorspronkelijk komt de narcis uit de Pyreneeën, de Alpen en het Middellandse Zeegebied. Ze werd in 1561 voor het eerst naar Nederland gebracht. Narcis heeft een rijke symbolische waarde. In Oosterse landen is zij verbonden aan de droevige liefde; geliefden die van elkaar zijn gescheiden, sturen elkaar een narcis als blijk van hun niet aflatende liefde. Frappant is de Arabische betekenis van het woord narcis: dienaar. Zeer treffend gelet op de iets gebogen houding van de bloem. In de Westerse cultuur is de bloem juist symbool voor de blinde liefde voor de eigen persoon, gebaseerd op de Griekse mythe van de jonge Narcissus die verliefd werd op zijn eigen spiegelbeeld en uiteindelijk veranderde in een bloem. De gele narcis is traditioneel sterk verbonden aan het Paasfeest; slechts een klein deel van de aanvoer is wit of oranje.


Overzicht van de belangrijkste soorten:

Trompet narcissen trompetnarcis.jpg

Eén bloem per steel. De trompet is even lang of langer dan de dekbladeren.

Bloemkleur: geel, wit en meerkleurig

Bloeiperiode: Maart- Mei

Hoogte: 35-50 cm

Plantafstand: 5-7,5 cm

Grootkronige narcissen grootkronigenarcis.jpg

Deze hebben één bloem op een stengel. De trompet is op zijn minst één-derde van de lengte, maar korter dan, de bloembladeren. Het is de belangrijkste groep narcissen en bevat veel cultivars.

Bloemkleur: geel, wit en meerkleurig

Bloeiperiode: Maart- Mei

Hoogte: 30-50 cm

Plantafstand: 7-7,5 cm

Kleinkronige narcissen kleinkronige_narcis.jpg

Deze narcissen hebben één bloem op een stengel. De kroon van corona is klein, niet groter dan één-derde van de lengte van de bloembladeren. In bloemgrootte is de narcis uit deze groep net zo groot als degene in de vorige groep maar een kleinere kroon laat ze kleiner lijken. Deze groep bevat veel meerkleurige cultivars.

Bloemkleur: witgeel en meerkleurig

Bloeiperiode: Maart – Mei

Hoogte: 25-50 cm

Plantafstand: 5-7,5 cm

Spleetkronige narcissen spleetkronigenarcis.jpg

Hoewel deze cultivars al een tijd verkrijgbaar zijn, is de interesse de laatste jaren vergoot, wat ze meer bekend maakt. De bloembladeren zijn niet verschillend van de trompet en grootkronige narcis, maar de kroon is gespleten waardoor het lijkt dat hij uit meerdere delen bestaat. Groeit hetzelfde als grootkronige narcissen.

Bloemkleur: geel, wit en oranje

Bloeiperiode: April- Mei

Hoogte: 40-50 cm

Plantafstand:7,5 cm

Triandrus narcissen triandrusnarcis.jpg

Deze narcissen groeien in het wild in Spanje en Portugal. Ze zijn meerbloemig met 2 tot 6 bloemen op een stengel. De dekbladeren wijken naar achter. Deze kleine narcissen bloeien later dan de grotere soorten.

Bloemkleur: wit en geel

Bloeiperiode: Maart- April

Hoogte: 25-30 cm

Plantafstand:5 cm

Cyclamineus narcissen cyclamineusnarcissi.jpg

Meestal één bloem per steel. Narcissen in deze groep hebben bloemen die naar beneden hangen en bloembladeren die achteruit steken. De wilde soorten,10 cmhoog, worden zeldzaam geteeld. Cultivars in deze groep zijn ontwikkeld door kruisingen.

Bloemkleur: geel

Bloeiperiode: Maart- April (tot in Mei)

Hoogte: 25-30 cm

Plantafstand:5 cm

Jonquilla narcissen jonquilanarcis.jpg

Deze narcis moet niet worden verward met de gewone jonquil, Narcis pseudonarcissus. De cup van deze narcis is niet zo lang; meestal de halve lengte van de bloembladeren. Elke stengel heeft 2 tot 6 bloemen met een heerlijke geur. Deze narcissen vereisen zonnige locaties.

Bloemkleur: geel, wit en geel, geel en oranje

Bloeiperiode: April- Juni

Hoogte: 25-35 cm

Plantafstand: 5-7,5 cm

Tazetta narcissen tazettanarcissi.jpg

Dit is een groep waarbij de karakteristieken van één van de voorouderen (N. tazetta) nog steeds zichtbaar zijn. Deze narcissen hebben altijd 4 tot 8 bloemen op een stengel, en hebben een prettige geur. Eén cultivar, ‘Cragford’ is vatbaar voor vorstschade. De wereldberoemde Paperwhite narcis behoort tot deze groep. Deze sterk geurende narcis is niet winterhard maar perfect om in een korte periode binnen in bloei te kweken.

Bloemkleur: wit en gele bloemdek kleuren met witte, gele en oranje cups.

Bloeiperiode: Maart – April

Hoogte: 15-35 cm

Plantafstand: 5 cm Deze soort is dol op kalk in de bodem.  

Poeticus narcissen poeticusnarcissi.jpg

N. poeticus worden zelden gekweekt. De bloemen zijn glinsterend wit en de kleine cup is groenig-geel uitlopend in donker rood. Er worden maar een paar cultivars geteeld. Meestal één bloem per steel. De kroon is cirkelvormig. Geurende bloemen.

Bloemkleur: wit of geel (evt. oranje kroon)

Bloeiperiode: April – Mei

Hoogte: 30-40 cm

Plantafstand:7,5 cm

Narcis bulbocodium narcissusbulbocodium.jpg

Dit is een vrij uniek soort door zijn bloembladeren, ze zijn kort, smal en gepunt. Hierdoor steekt de ronde kroon meer uit dan van de gewone narcis. Zijn bloemkleur is goudgeel terwijl de smalle bloembladeren groengeel zijn. Zijn bladeren lijken bijna op gras. Een zonnig locatie en vochtige omstandigheden zijn belangrijke condities voor de groei. Onder goede condities, kunnen deze kleine narcissen zaad produceren.

Bloemkleur: geel

Bloeiperiode: Februari – Maart

Hoogte: 15 cm

Plantafstand:5 cm

Narcis canaliculatus narcissuscanaliculatis.jpg

Dit is een miniatuur narcis welke soms wordt geclassificeerd in de Tazetta groep. Elke stengel kan 6 lekker geurende bloemen hebben.

De Bloemkleur: wit met gele cup

Bloeiperiode: Maart – April

Hoogte:15 cm

Plantafstand: 5 cm

Narcissus lobularis narcissuslobularis.jpg

Dit is een laag groeiende trompet narcis die maar één bloem produceert. Het is niet geheel winterhard.

Bloemkleur: geel

Bloeiperiode: Maart- April

Hoogte:20 cm

Plantafstand: 7,5 cm

Narcis nanus

Een kleine trompet narcis met een korte stengel met in verhouding een lange trompet

Bloemkleur: geel

Bloeiperiode: Maart

Hoogte: 15 cm

Plantafstand: 5 cm

Narcis odorus

Erg mooi voor in een rotstuin. Extreem droge zomers worden getolereerd.

Bloemkleur: geel

Bloeiperiode: Maart- April

Hoogte:15 cm

Plantafstand:5 cm

Dubbele narcissen dubbelenarcis.jpg

Dubbele narcissen hebben vaak één bloem op een stengel, maar soms ook meerdere. Cultivars met één bloem op een stengel hebben dezelfde grote als de bloemen uit de vorige groep. De dubbele kroon geeft een verkreukeld beeld. Periodes met veel wind of regen kunnen de bloem laten breken, plant daarom deze narcissen op beschutte locaties.

Bloemkleur: geel, wit en rood

Bloeiperiode: 30-40 cm

Hoogte: 30-40 cm

Plantafstand: 5-7,5 cm

 

Bronnen:

  • I.B.C Hortus Bulborum Bol- en knolgewassen in alle seizoenen
  • Bian Mathew en Philip Swindells Toveren met bollen
  • Jacqueline van der Kloet Bloembol & C° - Jacqueline van der Kloet BBH

1 reactie

  • Anne-Marie V. Anne-Marie V. Ik heb een paar potjes van Roma Nova met narcissus Bridal Crown gekocht. De bollen staan eigenlijk bovenop de grond in het potje. Nochtans wordt steeds aangeraden bollen in de grond te planten. Mijn bedoeling was de verschillende potjes over te planten in 1 grotere pot, maar nu weet ik niet of ik ze opnieuw half boven de grond moet plaatsen ofwel dieper onder de aarde - ze zijn reeds aan het uitlopen. Op de site van Roma Nova (www.romanova.nl) kan je afbeelding zien. Wat is uw advies?
    Zaterdag 20 Maart 2021 om 16:29

Log in om een reactie te plaatsen