Parrotia persica - Perzisch ijzerhout

Naam

 Parrotia persica

Deze boom is genoemd naar de 18de eeuwse natuurkundige Friedrich Parrot.

Nederlandse naam

 Perzisch ijzerhout

Familie

 Hamamelidaceae

Franse benaming

 Parrotia de Perse, Bois de fer, Arbre de fer de  Perse

Engelse benaming

 Persian parrotia, Persian Ironwood

Herkomst

 (Perzië-) Iran, Kaukasus

Hoogte

 7-10 meter

Blad

 ovaal tot omgekeerd eirond, glanzend groen, rand purperrood. Enkelvoudig. In de herfst geel tot scharlakenrood

Bloemen

 onopvallende kleine bloemhoofdjes, rood, felrode helmknoppen. Bloeitijd: februari/maart

 Eenhuizig: tweeslachtige bloemen

Vruchten

 houtige, gehoornde doosvrucht die met 2 kleppen  open springt

De plant groeit bij ons meestal zeer langzaam uit tot een kleine boom of een brede meerstammige struik van een 5 à 7 meter hoog. De laatste tijd wordt hij ook steeds meer als hoogstam gekweekt.  Hij maakt dan een dichte compacte  platte  bol-vormige kroon.

Parrotia persica maakt meestal een paar zware hoofdstammen die recht de hoogte inschieten.  De zijtakken staan hierop vaak horizontaal  ingeplant en hangen iets af. De variëteit Parrotia persica ‘Vannessa’  is meer opgaand van vorm en is beter geschikt  om als hoogstam op te kweken. De bast van de stam is vrij glad, lichtgrijs met  paarsbruine vlekken en schilfert in onregelmatige  stukjes af (bij oudere exemplaren). Hierdoor komt de onderliggende lichtere kleur aan de oppervlakte. 

De bladeren van ijzerhout zijn omgekeerd eirond, gaafrandig en glanzend groen. Ze lopen in het vooorjaar rood gerand uit.  De herfstverkleuring is een lust voor het oog. Deze gaat van prachtig geel over feloranje tot diep scharlakenrood. Deze herfstverkleuring kan reeds vrij vroeg op gang komen (eind augustus- begin september!) en de bladeren blijven tot diep in de herfst hangen. Opvallend is dat het blad aan de toppen van de jonge scheuten reeds weken voor het andere blad valt.

Parrotia persica is, evenals zijn broertje de toverhazelaar (Hamamelis), een winterbloeier. De bolvormige rode bloeiwijzen verschijnen in februari en hullen de boom op dat moment in een prachtige roest-oranje gloed. De plant is zoals de meeste winterbloeiers een windbestuiver.

De vruchtjes van Parrotia persica zijn houtachtig en springen met 2 klepjes open. IJzerhout heeft een vrij gevoelig wortelgestel.  Schaf de plant aan op een kwekerij waarvan u weet dat de boom daar minstens 3x verplant is. 

In tegenstelling tot wat men vaak denkt groeit Parrotia persica het liefst op een voedzame kalkrijke bodem en dus niet in zure grond! Verder dient er voldoende vocht voorhanden te zijn. De boom houdt van halfschaduw en heeft liefst een plaatsje in de ochtendzon.

Parrotia persica is een prachtige solitair voor de grotere tuin of park. Door zijn schilderachtig karakter is het één van de typische planten die in de 19e eeuwse landschapsparken werd gebruikt. Geef hem voldoende plaats zodat hij zich ten volle kan ontwikkelen. Voor kleinere tuinen is de Parrotia persica ‘Vannessa’ een meer geschikte keuze. Deze is meer opgaand en zal een dicht compact boompje vormen. Een nieuwe soort is Parrotia persica 'Bella': deze werd in 2007 uitgeroepen tot beste nieuwigheid en de ervaring ermee is nog eerder beperkt, maar algemeen wordt verwacht dat 'Bella' smaller blijft dan de soort en daardoor meer geschikt is als straat- of laanboom.

Gebruik Parrotia persica het liefst als solitair, breed overhangend langs een landschappelijke vijver. Ook tussen het prachtig bronsverkleurend loof van Pennisetum alopecuroides of andere siergrassen laat hij zich van zijn mooiste kant zien.