Radijzen
Niet de eerste zwaluw, maar de eerste radijsjes zijn een duidelijk teken van de lente, hoewel ze tegenwoordig bijna het hele jaar beschikbaar zijn. Ze zijn pittig, passen in elke schotel, worden bij elke receptie geserveerd en het is een plezier om ze zelf te telen. Ze zijn ook erg gezond, want rozerode, witte en grijze radijzen hebben een zeer belangrijke eigenschap: zij stimuleren gal en lever, bevorderen urineafscheiding, verlichten de luchtwegen en zuiveren de blaas. Ze zijn lekker en aantrekkelijk als borrelhapje, niet in het minst vanwege de pittige smaak en de aanlokkelijke meestal rozerode kleur.
Een beetje geschiedenis
Wie denkt dat radijsjes een dwerguitgave van de rammenas zijn, vergist zich. Rammenas was al meer dan 2500 jaar voor Christus bekend terwijl radijsjes er pas sinds de 16de eeuw schijnen te zijn, althans in onze contreien. Ze zouden wel al vermeld zijn op de piramide van Cheops en in de vroege oudheid al in China en Japan zijn verbouwd. Volgens de geschiedschrijving kregen de bouwers van de piramides in Egypte dagelijks radijsjes op hun rantsoen.
Radijsjes zijn de ronde of peervormige verdikte eetbare wortels van planten van de soort Raphanus sativus. Ze behoren tot de familie van de kruisbloemigen. Meestal zijn ze zo’n 2 cm groot; rood, wit of rood met wit.
Met rammenas hebben radijsjes overigens gemeen dat ze vrij scherp zijn van smaak en dat ze duidelijk wel verre familie van elkaar zijn.
Gezond en rijk aan mineralen
Radijsjes zijn gezond, want ze bevatten nogal wat vitamines C en B en ook verschillende interessante mineralen. Ze zijn caloriearm en mogen door iedereen gegeten worden. Per 100 g eetbaar gedeelte bevatten ze: 1 g eiwit – 250 mg kalium – 0,2 g vet 0,05 mg vitamine B1 – 2 g koolhydraten – 0,03 mg vitamine B2 – 30 mg calcium – 0,2 mg nicotinezuur – 30 mg fosfor – 80 µg vitamine B6 – 2 mg ijzer – 20 mg vitamine C – 25 mg natrium – 95 g water. De etherische mosterdolie geeft de scherpe, pittige smaak. De radijs stimuleert de spijsvertering en is een vriend van de luchtwegen door haar etherische olie, zuivert de nieren, het bloed en de huid.
Radijzen zijn prima bij anemie of bloedarmoede en tengere kinderen hebben er voordeel bij om ze rauw te eten.
Ze zijn nuttig tegen diarree, cholera, tyfus en verfrissen de huid.
Radijzen stimuleren de werking van blaas en lever. Daartoe is een kuur van 21 dagen interessant: driemaal per dag één glas sap.
Bij geelzucht en netelroos is het drankje ‘s morgens nuchter aanbevolen. Tegen kinkhoest: overdag. Tegen slapeloosheid: bij het avondmaal. Radijs is ook goed voor het hart vanwege de glucociden. De donkere radijs wordt, als afkooksel van 40 g / l, gebruikt tegen zenuwpijn, astma en kinkhoest. Ze is ook urineafdrijvend en verbruikt in schijfjes is ze doeltreffend bij vitamine-C-tekort. Radijsjes hebben weinig voedingswaarde, weinig calorieën en zijn dus interessant in een vermageringsdieet.
Planten en oogsten
Radijsjes zijn echt niet moeilijk om te telen. Zoals we al zegden, slagen kinderen er zelfs gemakkelijk in.
Zaaien: je kan ze al heel vroeg in het jaar zaaien, in februari of maart. Je kan ze uitdunnen zodra het loof een beetje boven de aarde komt piepen, maar echt noodzakelijk is dat niet. Als je een beetje selectief bent bij het oogsten, door in het begin de grootste knolletjes te gebruiken, kan de rest van de radijsjes verder uitgroeien. Het beste kan men ze om de veertien dagen in kleine hoeveelheden zaaien. De ronde soorten moet men niet later zaaien dan april en de langwerpige kunnen weer beter tegen de warmte. Radijsjes kan je ook onder glas of voor het raam zaaien of in een tunnel onder plastiek.
Oogsten: als je in februari zaait, kan je in maart al oogsten. Wie in maart zaait, zal oogsten in april. Van maart af kan je elke maand in volle grond vroege en vervolgens zomerradijzen zaaien. Einde mei-juni kan je beginnen met de winterradijzen: die kan je oogsten in oktober en in de winter bewaren zoals wortelen.
Radijsjes zijn lekkernijen eersteklas. Ze zaaien makkelijk, ze kweken makkelijk, ze groeien makkelijk. Alleen kunnen ze wel eens wormstekig zijn. Plant dus wat afrikaantjes in de nabije omgeving. Plaats nooit twee jaar na elkaar radijzen op dezelfde plaats en zeker nooit een tweede zaaibeurt in eenzelfde jaar. De ervaring leert ons dat radijszaadjes die werden voorgekiemd in houtmolm, niet door de wormpjes en aardvlooien bezocht worden.
Plantafstand: 15 cm. Rijafstand: 15 cm.
Ideaal voor kindertuintjes en op café
Radijsjes nodigen uit om te worden gebruikt bij allerlei gelegenheden. Wie radijsjes in overvloed heeft, zou volgend recept kunnen proberen: de gewassen radijsjes goed laten uitlekken; wortels en blad verwijderen. De radijsjes stervormig insnijden; ze uit elkaar buigen en met een ietsje zout bestrooien. Het zout 5 minuten laten intrekken; daarna op ieder radijsje een klontje boter leggen.
In Brussel eet men graag bruin brood met kwark en radijsjes bij de plaatselijke biersoorten, zoals lambiek. Radijsjes zijn met wat zout erg lekker als broodbeleg en ook in gemengde salades. Vaak ook worden ze gebruikt voor de garnering van bepaalde gerechten.
Kinderen die zelf een stukje tuin krijgen, beginnen vaak met het zaaien van radijsjes, want de oogst komt eigenlijk altijd goed. En kinderen genieten er van als ze van hun eigen oogst kunnen eten!
Grootmoeders tip van Winiefred
Kleine roze, ronde of langwerpige radijsjes zijn heerlijk om rauw te knabbelen met geboterd brood. De liefhebbers willen ze erg pikant. Radijsjes bevatten weinig calorieën, vitaminen en anorganische zouten, maar men moet ze goed kauwen om ze beter te kunnen verteren. Men kan ze ook fijn snipperen en als sla eten, ofwel met platte kaas. Van radijsjes gaat niets verloren, want als ze heel vers zijn, kan men van de blaadjes smakelijke soep bereiden. Koop ze dus met glanzend groene bladeren, klein en rond, want de dikkere en oudere zijn “hol” geworden en smakeloos.
Praktisch
De radijs wekt de eetlust op, maar moet wel goed worden gekauwd. Te rijp wordt de radijs hard, houterig, is dan meer geschikt als veevoeder. Uitgegraven radijsjes kan je 2 à 3 dagen op vochtige aarde leggen. Ze worden gezonder door gematigde koelte. Verbleekte of verwelkte radijsjes verstevigen door ze onder te dompelen in koud water met azijngeest. Verse bladeren zijn uitstekend in soep: zachte smaak ondanks haar wrangheid; koken met aardappelen, zeven; melk, peper en zout toevoegen. Ook in kropslaschotels: die kan je verbeteren met enkele jonge blaadjes. Rauw eten met zout op de boterham: eenvoudig, maar overheerlijk! Als sla: fijn snipperen of in plakjes met platte kaas.
Winiefred weet raad
Radijsjes zijn lekker maar veel mensen hebben moeite om ze te verteren. Natuurlijk moet je ze goed kauwen, maar er is nog een beter trucje waar veel mensen geen weet van hebben: als je de bladeren van radijsjes mee opeet, verloopt het verteringsproces probleemloos en zal je geen oprispingen meer hebben.
Recepten
Soep van radijsloof
Ingrediënten:
1 bosje radijzen, 1 l bouillon, 1 eetl. bloem, een flinke klont boter, vermicelli naar keuze, 100 g croutons.
Bereiding:
De bladeren van een bosje radijzen wassen en hakken. Stoven in 30 g boter, 1 eetl. bloem en 1 l bouillon (water en blokje) toevoegen, kruiden el) gedurende 30 minuten laten koken. Dan een handvol vermicelli toevoegen en nog 10 minuten laten koken. Opdienen met geroosterde croutons.
Gekookte radijs met kaassaus
Ingrediënten:
400 g radijsjes, 1/2 l water, een flinke klont boter, een snuifje zout.
Ingrediënten saus:
1/2 l melk, een flinke klont boter, 60 g geraspte oude kaas, 100 g paneermeel, een snuifje zout.
Bereiding:
Niet alleen. als sla smaakt radijs goed. Ook gekookt is het een goed te eten groente. Maak hiervoor 400 g radijsjes schoon. Goed wassen en kruislings insnijden. In weinig water en wat zout in ongeveer 10 minuten gaarkoken. De radijzen verkleuren enigszins als men ze kookt. Als ze gaar zijn, de radijzen afgieten en in wat boter opstoven. Geef deze radijsjes b.v. bij gekookte aardappelen met een bruine saus erover en gebakken tahu lekker smaken de radijsjes ook als je ze als volgt klaarmaakt: de gekookte radijsjes in een beboterde vuurvaste schaal doen. Een kaassaus maken van 1/2 l vocht (eventueel van radijsjes), 40 g boter, 60 g geraspte oude kaas, wat zout, eventueel aroma. Deze saus maak je volgens algemeen recept. Boter smelten, bloem erbij en dan onder voortdurend roeren het vocht erbij doen. Met zout en aroma op smaak brengen. Deze saus giet je over de radijsjes. Afdekken met wat paneermeel en klontjes boter en 20 minuten in de oven laten bakken.
Stampot radijs
Ingrediënten:
1,5 kg aardappelen, 3 uien, 400 g radijsjes, 10 g zout, 1/2 l melk, 40 g boter of margarine, nootmuskaat.
Bereiding:
De aardappelen schillen, wassen en gaarkoken. Daarna met de melk er een puree van maken. De Uren in stukjes snijden en de boter bruinen. De radijsjes schoonmaken en in kleine dunne schijfjes snijden. Roer de uien en de radijsjes door de puree en maak de stamppot op smaak af met wat zout. De stamppot even goed warm laten worden. Echter niet te lang, zodat de radijsjes lekker knapperig blijven.
Aperitiefje met radijs en mierikswortel
Ingrediënten:
10 radijzen, 1/4 l wodka.
Bereiding:
Sap van 10 radijzen (sapcentrifuge), 1 klein stukje mierikswortel, 1/4 l wodka. Aanlengen met 1/2 l appelsap, alles mengen en het stukje mierikswortel erin brengen en gedurende 2 à 3 uur in de diepvries zetten. Zeer speciaal en pittig!
Er zijn nog geen reacties.
Log in om een reactie te plaatsen