Moestuinplan in 3 stappen

Thuis ben ik de bakster en is mijn man de kok. Bakken is zoals je weet precisiewerk, koken laat meer ruimte voor improvisatie. Ik geniet ervan om mijn éclairs-recept tot op de gram te perfectioneren, hij gebruikt een recept als inspiratiebron en weet achteraf zelf al niet meer hoe hij tot een saus is gekomen. Het lijkt dus logisch dat ik in mijn moestuin even berekend te werk ga. Dat is ook zo, maar pas door scha en schande heb ik de noodzaak daarvan beseft.

Ik weet hoe het komt: een mens is enthousiast, hij wil erin vliegen, de aarde door z’n vingers voelen in plaats van eerst in de boeken te zitten, hij wil een spade voelen en niet de muis van een computer. Zo kwam het dat ik bij mijn eerste moestuin lukraak zaden en planten kocht, zonder veel nadenken ging zaaien en voortdurend het gevoel had dat ik dingen vergat — dat bleek trouwens meer dan alleen een gevoel te zijn. Zo kwam het ook dat op een bepaald moment alle boontjes tegelijk oogstklaar waren, en dat was veel meer dan wij, de buurt én de diepvries konden slikken. In volle zomer ontstonden ook lege plekken in de moestuin, omdat ik geen opvolger had voorzien voor groenten die vroeg op het seizoen klaar waren. Die stroken ongebruikte Moeder Aarde - het was geen zicht. Op de duur werd het een allegaartje van aarde, planten, onkruid en bloemen.

Een moestuinplan dan maar? Ik was sceptisch. Het leek me iets voor controlefreaks en bleef er wel genoeg ruimte voor spontane ideeën? Een plan maken leek me bovendien overbodig voor een niet eens zó grote tuin. Wel, niets is minder waar. Een plan maken is nodig, en zéker voor een kleinere tuin. Zo leer je elke vierkante meter optimaal benutten. Een plan brengt ook gemoedsrust: op elk moment van het jaar is duidelijk waar je staat. Je weet welke zaden je moet kopen, wanneer je moet voorzaaien en wanneer je moet planten, zonder dat je slag om slinger op de pakjes met zaad moet gaan kijken. Ik heb ook geleerd dat het loont om je tuin op te meten, op schaal uit te tekenen en in te kleuren. Je bent er even mee zoet en misschien kijken de kinderen vreemd op als je naar kleurpotloden vraagt, maar het is een houvast voor als je bezig bent - en het doet ook dromen.

Een plan dwingt je ook om na te denken. Welke groenten wil je telen? Hou je van bijzondere rassen en kleuren, of eerder klassiek? Nog belangrijker is de vraag: wat zal je ook effectief opeten? Groenten telen die niemand lust is een verspilling van plaats, energie, en van de groenten zelf. Plannen dus, meer dan ooit. Al laat dat ik het koken toch maar aan mijn man over.

1. Maak een zaailijst

Maak een lijst van A tot Z van alle groenten die je wil kweken. Teken ernaast kolommen voor elke maand van het jaar. Deel april en mei op in twee kolommen, want soms kan je pas halverwege die maanden beginnen met zaaien of planten.

Kijk op de zakjes met zaad (of in boeken, of online) wanneer je iets kan (voor)zaaien, planten of oogsten. Vul die informatie in op het jaarschema. Zelf gebruik ik daarvoor volgende codes:

ZIH: zaaien in huis
BZ: beschut zaaien (in een koude bak of serre)
P: (uit)planten
Z: zaaien in volle grond

De maand(en) waarin je kan oogsten, kleur ik groen.

Tip:
Maak je zaaiplan in een rekenprogramma (zoals excel). Zo kan je gemakkelijk nieuwe rijen tussenvoegen en ze automatisch alfabetisch ordenen.

2. Teken je tuin op schaal

Wie voor het eerst een moestuin wil aanleggen, kan nu zijn moestuinbedden uittekenen. Maak ze niet breder dan 1,2 meter, zo kan je aan beide kanten aan de groenten (en het onkruid) zonder acrobatieën of in het bed te moeten gaan staan.

Ik zweer bij de wisselteelt methode, waarbij de verschillende soorten elk jaar een bedje opschuiven. Het is bewezen dat dit de kwaliteit van de grond ten goede komt.

Tip:
Bundel al je informatie en neem het overal in je tuin mee, zo heb je alles bij de hand! Wim Lybaert brengt elk jaar een moestuinkalender uit: een echte agenda met plaats voor je tekeningen en notities.

3. Maak per bed een detailplanning

Nu heb je elke groente verspreid over de verschillende bedden. Teken nu elk afzonderlijk moestuinbed uit op schaal en verdeel het volgens het aantal centimeters dat jouw groenten nodig hebben. Een pompoen heeft bijvoorbeeld een vierkante meter nodig, terwijl boontjes met 20 cm tevreden zijn. Verdeel dus het bed in vakjes van 20 cm en je weet meteen hoeveel boontjes je moet voorzaaien of waar je moet planten.

Probeer ook de oogst wat te spreiden, dat voorkomt dat alles op hetzelfde moment moet worden geoogst. Als je bijvoorbeeld 3 rijen boontje voorziet, zaai ze dan met enkele weken verschil.

Ben je al wat ervaren en ga je er helemaal voor? Ga dan op zoek naar vroege en late varianten van dezelfde groenten. In mijn tuin komen bijvoorbeeld spitskolen die ik kan oogsten in juli. Daarom zaai ik eind mei in potjes al romanesco voor, die ik mag uitplanten als de spitskolen geoogst worden. Zo zorg je voor opvolgers en vermijd je kale plekken in de tuin.

Tip:
Opgepast voor de klassieke beginnersfout: onderschat de grootte van de planten niet. Een klein kolenplantje groeit uit tot een kolos van 60 x 60 cm. Respecteer de plaats die nodig is.

Lees meer op www.studioros.be