Ook al opgemerkt? Een complex systeem van doorzeefde bladeren op de Viburnum tinus?
Op zoek naar enkele bloemen en ook takjes blauwe bessen schrok ik bij het zien van de aangebrachte schade op deze mooie groenblijvende sierheester.

Op het eerste gezicht leek het wat op de hagelschotziekte die als schimmelziekte  typische gaten in bladeren van  struiken kan aanbrengen.

Bij nader toezien was het echter vreetschade veroorzaakt door ongedierte. Er zaten talrijke kevertjes  op de plant. Na enig opzoekwerk bleek het hier om het Viburnumhaantje (Pyrrhalta viburni) of ook wel het sneeuwbalhaantje te gaan.

De kleine bruine kevertjes die ook in de volksmond “haantjes” genoemd worden behoren tot de familie van Chrysomelidae.

Het Viburnumhaantje komt vooral voor op de verschillende soorten Viburnum (sneeuwbalstruiken), o.m. op de Gelderse roos en de Viburnum tinus vandaar ook de meer gebruikte Nederlandse naam voor dit kevertje : “sneeuwbalhaantje”.

Levenscyclus :  Overwinteren doet het Viburnumhaantje  als eitje. Bij het opwarmen van de grond en zachtere temperaturen (zo rondom mei) ontluiken de eitjes. De geelachtige larven veroorzaken dan massaal schade, ze zijn zeer vlug volwassen (in 4 à 5 weken).

De verpopping van het insect vindt plaats in de grond en na een  10-tal dagen zijn er nieuwe kevers (juli).

Na de paring leggen de wijfjes, die groter zijn dan de mannelijke soortgenoten, eitjes in de toppen van de jong gevormde scheuten. Elk wijfje kan honderden eitjes leggen.

De onopvallende bruine kevertjes die tot 5 – 7 mm groot kunnen worden blijven in leven tot september - oktober.  

Opvallend en eigen aan deze kevertjes is dat ze bij het minste gevaar naar beneden vallen en bij aanraking gaan ze ook wegvliegen. Zoals bij  andere soorten kevers vreten ook de volwassen haantjes aan het blad.

Schadebeeld : Vooral de larven richten  de meeste schade aan. Ze vreten zich letterlijk te pletter aan de jonge bladeren. Meestal valt de schade  mee maar bij ernstige aantasting is er soms sprake van een ware ravage,  zowel aan het blad maar ook  aan  de jonge stengels.

Bestrijding :  De haantjes kunnen chemisch bestreden worden met producten op basis van lambda-cyhalothrin of acetamiprid, ook biologisch met producten op basis van Pyrethrum. Niet vergeten ook onderaan de bladeren te spuiten om zo op de meest efficiënte manier de kevers te bestrijden. Onmiddellijke bestrijding bij het zien van de eerste larven is aangewezen, het voorkomt ernstige schade aan de struik en ook de voortplanting van de soort komt in het gedrang.

Er zijn (waarschijnlijk) geen natuurlijke parasieten van het viburnumhaantje, op het koolmeesje na.