Broccoli

Algemene omschrijving

1. Plant

Broccoli is zeer nauw verwant met bloemkool: ze hebben een gemeenschappelijke bloemkoolachtige voorouder (de var. asparagoides), die verschillende bloemtuiltjes of roosjes draagt. De teelt is afkomstig uit Klein-Azië en waaide in de 17e eeuw over naar Italië. Broccoli is er nog steeds een belangrijk exportproduct. In de jaren ‘20 kregen ook de Amerikanen de smaak te pakken. Pas in 1979 werd de eerste broccoli in Nederland geveild en kort daarop ook in België.
Net zoals bij bloemkool is de bloemknop van de broccoli vlezig vergroeid, met dat grote verschil dat broccoli in plaats van één vlezige massa verschillende bloemhoofdjes heeft, die meestal groen van kleur zijn. Nog een ander verschil is dat het bij broccoli om volledig ontwikkelde bloemknoppen gaat, die de kooltjes een losser en korreliger uitzicht geven. Als de bloemhoofdjes iets te laat geoogst worden, gaan ze open en verschijnen er gele bloempjes. In de oksels van de plant verschijnen nog meerdere kleinere bloemhoofdjes. Je eet zowel de hoofd- als de zijknoppen samen met hun dikke, vlezige stengel. Dit kan zowel rauw als zo kort mogelijk gekookt. De smaak is bloemkoolachtig, maar pittiger. Broccoli heeft zich op korte tijd een flinke plaats veroverd in onze liefhebberstuinen, waar hij dikwijls de lastiger te telen bloemkool komt vervangen. Broccoli telen is echter ook niet te onderschatten.
Let op! In oude handboeken wordt de naam broccoli (of brocoli) gebruikt om de winterteelt van bloemkool aan te duiden.

2. Teeltwijzen

Hoewel de teelt in België en Nederland nog vrij nieuw is, staat hij toch al goed op punt. Er is een overduidelijk verschil tussen de teelt van gewone- of zomerbroccoli en winterbroccoli.

Gewone broccoli
De teelt van gewone broccoli of zomerbroccoli verloopt binnen hetzelfde jaar, of het nu om een vroege, een zomer- of een herfstteelt gaat. De rassen die ervoor gebruikt worden, zijn altijd groen, hebben eerst één centrale hoofdknop en vormen later in de bladoksels verschillende zijknoppen. Zomer- en herfstteelt zijn de meest voor de hand liggende teeltwijzen. Onder koud glas kan de herfstteelt nog een kleine maand verlaat worden.

Winterbroccoli
De teelt van de winterbroccoli (of in het Engels sprouting broccoli) start in mei-juni, en eindigt pas in maart-april van het volgende jaar. De gebruikte rassen zijn groen of purper, vormen een zwaar gewas zonder duidelijke hoofdknop maar met vele, kleine zijspruiten. Hoe winterhard ze precies zijn is niet duidelijk.

3. Rassen

Gewone broccoli
Groene Calabrese is het oude, zaadvaste ras, dat het in de amateurteelt nog altijd doet. Het vormt veel zijknoppen die onverwachts snel bloeien. Het is geschikt voor alle teeltwijzen
Hiervan bestaan vele hybriden. Corvet F1 voldoet goed.
Fiesta voor zomer- en herfstteelt.

Winterbroccoli
Op de Nederlandstalige markt zijn maar weinig rassen van winterbroccoli te koop. Early Purple Sprouting en White Sprouting zijn bekend voor hun winterhardheid. Green Sprouting. Als men het over de echte Engelse broccoli heeft, bedoelt men ook deze hier vrijwel onbekende rassen.

4. Standplaats

Al stelt broccoli misschien iets lagere eisen dan bloemkool, toch heeft ze ook vruchtbare grond nodig, die geen wateroverlast kent en anderzijds goed vochthoudend is. Ook inzake voedselbehoefte moet broccoli nauwelijks onderdoen voor bloemkool.
Broccoli wordt vaak na vroege aardappelen geteeld.

5. Opkweek

Zaaien en planten verloopt grosso modo zoals bij bloemkool. De vroege broccoli’s worden onder koud glas in bakjes gezaaid en verspeend, of rechtstreeks in de pot of perspot gezaaid. De latere worden op een zaaibed opgekweekt, liefst in rijtjes. Met de plantafstand kunnen we allerlei richtingen uit. 60 x 35 cm is een goed gemiddelde. Dichter planten levert op dezelfde oppervlakte meer kilo’s, maar ook kleinere broccoli’s op. Verder uiteen planten geeft grovere bloemknoppen.

6. Teeltzorgen

Afdekken zoals bij bloemkool gebeurt niet bij broccoli. Koolkragen leggen, gieten bij droogte en schoffelen zijn de voornaamste bezigheden.

7. Oogst en bewaring

Het juiste ogenblik om de bloemknoppen af te snijden is net voor het opengaan van de bloemknopjes. Vroeger oogsten geeft minder gewicht, later oogsten levert een losse bloemknop met gele bloempjes erop, die niet meer zo lekker is.
De hoofdknop is het eerst oogstklaar. Hij wordt met een flink stuk steel afgesneden. De totale lengte zal ongeveer 20 cm bedragen. Twee tot vier weken later ontstaan dan nog 4 tot 5 zijknoppen. Als je de hoofdknop korter afsnijdt, kan je 8 tot 10 kleinere zijknoppen verwachten. Een goede hoofdknop haalt een gewicht van 250 tot 300 g, een zijknop gaat tot 60 g.
Broccoli bewaart zo mogelijk nog minder goed dan bloemkool. Het is een groente om vers te eten, die na een paar dagen snel uitdroogt, vergeelt, slap en taai wordt. In de koelkast kan een bloemknop niet langer dan 7 dagen bewaard worden. Wikkel ze in plastic folie. Bewaring op lange termijn gebeurt zoals bij bloemkool

8. Zaadteelt

Zaad telen van broccoli is niet gemakkelijk. De bloei valt pas in juli. Het rijpende zaad krijgt dan vaak te kampen met slecht herfstweer. Het is belangrijk de broccoli zo vroeg mogelijk uit te zaaien, en de bloemschermen te beschutten tegen regen. Snij in oktober elke rijpe bloemsteel apart af en laat nadrogen.

Uit: Handboek Ecologisch Tuinieren, Velt.