IJzerhard

Algemene omschrijving

IJzerhard is het enige inheemse lid van de ijzerhardfamilie (Verbenaceae). Hoewel inheems, is het in ons land echter nog nauwelijks in het wild te vinden.
Tot hetzelfde geslacht behoren ook de als sierplant gekweekte Verbena hastata (blauwe Verbena), die ook medicinale kwaliteiten heeft, en de Verbena bonariensis, die ook vaak in siertuinen te zien is, maar die niet volledig winterhard is (zaad overleeft de winter meestal wel).

Andere bekende vertegenwoordigers van dezelfde familie, maar uit andere geslachten zijn de citroenverbena (Aloysia citriodora) en Teak (Tectona grandis).

Op het eerste gezicht lijken de verbenaceae enigszins op de lipbloemigen, zo hebben ze ook een vierkante stengel en kruiswijs ingeplante bladeren. Zelfs de bloemetjes lijken enigszins op die van de labiatae. Het belangrijkste onderscheid vind je in de wijze waarom de stijl op het vruchtbeginsel staat ingeplant – maar dan moet je al een loep bij de hand hebben.

IJzerhard vormt kleine pollen waaruit taaie, stijve en weinig vertakte stengels opstijgen. Het kruid wordt meestal zo’n zestig centimeter hoog, al komen hoogtes tot één meter voor. Het blad is smal, tot een zestal centimeter lang. Bovenaan is het gezaagd, meer naar onder wordt het sterker ingesneden tot veervormig gedeeld.
De bleek-lila tot roze bloemetjes, die in lange smalle aren staan, zijn heel klein (enkele millimeter) en bloeien vanaf juni.

Teelt en Oogst

IJzerhard vraagt een plekje in de zon, en heeft een voorkeur voor een goed-doorlatende, droge tot enigszins vochtige bodem.
Het kruid kan gekweekt worden uit zaad, dat gezaaid wordt in de herfst of de lente. Vermenigvuldigen door scheuren is mogelijk in de lente, of door stengelstek in de zomer.
Je kan in het eerste gedeelte van het groeiseizoen de toppen wegknijpen om meer vertakte planten te bekomen.
Mijn ervaring is dat het plantje zich erg gemakkelijk spontaan uitzaait. Als je ze liever niet ziet op het plekje dat ze zelf uitzoeken, wiedt je de nieuwe plantjes best snel. Het zijn zeker geen woekeraars, maar als ze wat ouder zijn zitten ze zo stevig in de grond verankerd, dat het niet altijd makkelijk is ze uit te trekken.

De bovengrondse delen van het kruid worden geoogst bij het begin van de bloei. Het kruid wordt in bundels hangend gedroogd.