Tulp (algemeen)

Algemene omschrijving

Tulpen kunnen niet in een warm klimaat worden gekweekt, omdat ze een koude nacht en een koude winter nodig hebben om te kunnen groeien.

Tulpenbollen worden gewoonlijk in oktober en november geplant. De bloeiperiode loopt van april tot in juni. Behalve de gecultiveerde tulp kent men ook de 'botanische tulp', die vooral geschikt is voor in de tuin, omdat de bollen in de grond kunnen blijven zitten en het jaar daarop weer uitkomen.Na de bloei de stengels tot aan de grond wegsnijden, zodat alle de kracht naar de bol kan gaan. Het blad laten zitten en laten verdorren tot het zonder moeite van de bol loslaat. Dan is het moment om ze te rooien (met uitzondering van de botanische soorten; die kunnen gewoon in de tuin blijven zitten). Al naar gelang je mogelijkheden leg je ze in de zon te drogen of op een dekzeil in een goed geventileerde ruimte.
Als de bol aan de buitenzijde droog aanvoelt en de oude bolresten gemakkelijk van de bol loslaten, is het tijd om ze te pellen. Met pellen haal je de oude resten weg en scheidt de bol van zijn nieuw gevormde bolletjes. Wat je overhoudt is één grote nieuwe bol en een deel jonge bollen. Die grote nieuwe bol sla je in netjes op en hang je op in een goed geventileerde ruimte. Niet vergeten een kaartje met de soort bij te voegen.

Vermeerderen :  De jonge bollen die je overhoudt kun je, als je dat zou willen, vermeerderen door ze eveneens in het najaar uit te planten en ze op die manier tot ontwikkeling te laten komen. Ook die geven soms een bescheiden bloei, maar meestal zul je alleen blad aantreffen. Blad dat je op de gebruikelijke manier af laat sterven en dan zul je zien dat ook hier een mooie nieuwe bol is gevormd.

Het kweken van nieuwe bollen gebeurt door in het najaar (oktober en november) tulpenbollen te planten. De knoppen tussen de bolrokken van deze bollen groeien uit tot nieuwe bollen waarbij de oude bol gebruikt wordt als voedsel. De knop die naast het groeipunt zit, de zogenaamde 'A' knop, groeit uit tot een grote bol die te verkopen is voor bloemproductie, of direct aan de consument. De geplante bol bevat naast de 'A' knop, tussen zijn bolrokken nog meer kleine groeiknoppen, de zogenaamde b, c, d en e knoppen, die uitgroeien tot kleine bolletjes (klisters). Deze klisters zitten aan de grote bol vast, en worden in de zomer tijdens het pellen (de wortels en oude huid van de bol verwijderen) van de grote bol afgehaald. In het volgende najaar worden zij weer geplant op het land, om uit te groeien tot een grote bol. Op deze manier houdt men een partij tulpen in stand: de grote bollen worden gebruikt voor bloemproductie of direct verkocht aan de consument en de kleine bollen worden geplant in het najaar. Ruim 75% van de gekweekte tulpenbollen is bestemd voor bloemproductie in binnen of buitenland. De rest wordt als bloembol verkocht aan de consument of belandt in parken en openbare tuinen.

De tulp kent veel willekeurige mutaties die nieuwe kleuren en variaties geven. Deze gemuteerde tulpen waren vroeger heel waardevol, omdat ze een nieuwe lijn voor de kweek mogelijk maakten met interessante nieuwe kleuren.

Sommige tulpen van een bepaalde cultivar zijn gestreept of gevlekt van kleur. Deze effecten ontstaan door een virusinfectie van de bloembol, en wordt niet op een nieuwe generatie overgedragen als die vanaf zaad wordt grootgebracht. (WIKI)

Hoeveel soorten tulpen zijn er?

Die vraagstelling klopt eigenlijk niet: er is maar één soort: de tulp. Maar er zijn wel verschillende groepen tulpen, allemaal met een eigen, specifiek karakter. Die indeling in groepen is ontstaan toen (vooral Nederlandse) kwekers in de loop van een paar eeuwen allerlei verschillende verschijningsvormen op de markt brachten.
Die verschillende vormen werden uiteindelijk ondergebracht in een classificatiesysteem van 15 verschillende groepen. Bepalend hierbij waren vorm, afkomst ( uit welke ouders is een bepaald type ontstaan?) en bloeitijd.

Groep 1: Enkele vroege tulpen.
Tulpen met betrekkelijk grote, ronde bloemen op tot 40 cm hoge stelen. Omdat ze korter zijn dan de meeste andere tulpen, ideaal voor in potten. Ze bloeien vanaf begin april. Tot deze groep behoren o.a.: Çhristmas Dream’, ‘Couleur Cardinal, ‘Prinses Irene’.

Groep 2: Dubbele vroege tulpen.
Deze dubbele tulpen zijn nog iets korter in lengte dan de enkele vroege en bloeien iets later.

Groep 3: Triumph tulpen.
Stevige, merendeels robuuste tulpen die qua uiterlijk sterk van elkaar kunnen verschillen: sommige met compacte, ronde bloemen, andere met langere, bijna gepunte bloembladen. Ze bloeien vanaf half april en staan op 40-50 cm hoge, sterke stelen. Hiertoe behoren o.a.: ‘Don Quichotte’, ‘Gavota’, ‘Negrita’, Shirley’.

Groep 4: Darwin Hybridetulpen.
Voor het merendeel tulpen met grote bloemen met de klassieke tulpenvorm: in knop eivormig, daarna uitbloeiend tot indrukwekkende, ronde, open bloemen die lang doorbloeien vanaf half april. Ze worden tot 60 cm hoog en zijn ideaal voor in borders. Onder deze groep vallen o.a.: ‘Ad Rem’, ‘Daydream’, ‘Parade’.

Groep 5: Enkele late tulpen.
Een uitgebreide groep met (uitzonderingen daargelaten) relatief kleine, ronde bloemen op hoge, stevige stengels tot 60 cm hoog. Ze bloeien in mei. De bekendste is ‘Queen of Night’. Ook tot deze groep behoren ‘Maureen’, ‘Menton’ en ‘Sorbet’.

Groep 6: Leliebloemige tulpen.
Dit zijn slanke, elegante bloemen met in een punt uitlopende blad; ze bloeien laat, in mei en worden doorgaans 50 – 60 cm hoog. De bekendste zijn ‘Ballade’, ‘Ballerina’ en ‘White Triumphator’.

Groep 7: Gefranjerde tulpen of orchideetulpen.
Veelal zijn dit afstammelingen van bekende variëteiten uit andere groepen, maar nu met bloemblaadjes die als het ware zijn afgezet met een klein kartelrandje. De hoogte varieert van 40 tot 60 cm en het zijn late bloeiers, vanaf eind april tot ver in mei. Bekende gefranjerde tulpen zijn ‘Blue Heron’, ‘Maja’ en ‘Red Hat’.

Groep 8: Viridifloratulpen of bizarre tulpen.
De bloemen van deze tulpen zijn eerst bijna helemaal groen als zij net open gaan, maar gedurende het groeiproces wordt ook een tweede kleur zichtbaar. Ze bloeien laat, in mei en hebben een lange bloeiperiode. De hoogte varieert van 20 tot 50 cm, afhankelijk van de cultivar. De bekendste zijn ‘China Town’, ‘Artist’ en ‘Spring Green’.

Groep 9: Rembrandttulpen.
De naam zegt het al: het gaat hier om tulpen die in de tijd van Rembrandt heel populair waren en veelvuldig geschilderd werden: de zogenaamde ‘gebroken tulpen’ waarvan het wonderlijke patroon veroorzaakt wordt door een virus. Deze tulpen bestaan alleen nog in historische collecties. Een heel bekende cultivar is ‘Zomerschoon’.

Groep 10: Parkiettulpen.
Dit zijn enkelbloemige tulpen met diep ingesneden bloembladen die soms ook nog eens gekruld of gedraaid zijn tot de meest wonderlijke vormen. Ze bloeien pas in mei en hebben een hoogte van 40 – 60 cm. Bekende parkiettulpen zijn ‘Black Parrot’, ‘Rococo’ en ‘Estella Rijnveld’.

Groep 11: Dubbele late tulpen of pioenbloemige tulpen.
De bloemen van deze groep tulpen zijn meer bolvormig dan die van de dubbele vroege tulpen en ze zijn over het algemeen ook aanmerkelijk hoger. Ze bloeien in mei. Tot deze groep behoren o.a.: ‘Angélique’, ‘Wirosa’ en ‘Orange Princess’.

Groep 12: Kaufmannianatulpen of waterlelietulpen.
Laagblijvende, zeer vroeg bloeiende tulpen (in maart) die bij helder weer hun bloemen wijd openen en daardoor doen denken aan waterlelies. De hoogte varieert van 10-25 cm. De bekendste zijn ‘Showwinner’, ‘Heart’s Delight’ en ‘Concerto’.

Groep 13: Fosterianatulpen.
Deze tulpen bloeien vanaf eind maart met grote, opvallende bloemen; het blad is breed en meestal grijsgroen van kleur. De hoogte varieert tussen de 25 en 40 cm. Veelgevraagde cultivars zijn ‘Purissima’, ‘Orange Emperor’ en ‘Sweetheart’.

Groep 14: Greigiitulpen.
Laagblijvende ( 20 – 30 cm) tulpen met meestal opvallende roodbruine strepen of spikkels op het blad. De bloemen zijn relatief groot, op korte, stevige stelen en de bloeitijd valt in de eerste helft van april. Bekende cultivars zijn ‘Red Riding Hood’, ‘Pinocchio’ en ‘Toronto’.

Groep 15: Botanische tulpen.
Deze grote groep bestaat uit allerlei verschillende ‘wilde tulpjes’ of directe afstammelingen daarvan. In geen van de andere groepen is de variatie in bloem, hoogte en bloeitijd zo groot als hier. Voor het merendeel zijn het echter laagblijvende soorten met kleine bloemen. We noemen er een paar: Tulipa turkestanica, Tulipa clusiana, Tulipa batalinii ‘Bright Gem’, Tulipa tarda en Tulipa sylvestris.