Hortensia (algemeen)

Algemene omschrijving

De hortensia of de boeren- of gewone hortensia (Hydrangea macrophylla) is een van de meest gecultiveerde planten ter wereld. De bladverliezende heester kan een hoogte van 1.25 m bereiken. De bloemen zijn roze, paars, wit of blauw afhankelijk van het pH (zuurgraad) van de bodem: In zure gronden worden de bloemen blauw, in basische gronden roze en in pH-neutrale bodems paars. Witte varianten veranderen niet van kleur. Om de bloemen de gewenste kleur te doen krijgen wordt door tuinbezitters vaak calciumoxide (kalk) of aluminiumsulfaat aan de bodem toegevoegd om zo de zuurgraad van de bodem rond de plant te veranderen.
De hortensia wordt in Japan al ten minste 150 jaar als sierplant gebruikt alsook in vele andere gebieden in de wereld met een gematigd klimaat. Over de jaren zijn ruim 600 cultivars met verschillende kleuren ontwikkeld voor in de tuin. 

De plant bloeit in juli en augustus

Vereisten: De hortensia groeit op elke grondsoort. Echter op grond met een hoge pH waarde, zoals op kalkrijke kleigrond, kunnen gebreksverschijnselen (blad wordt geel met nog wel groene nerven) voorkomen. Als de tuin uit kleigrond bestaat, is het verstandig de klei te mengen met zo’n 50-70% goede tuinaarde met turfmolm of zure potgrond. Vervolgens een ruim plantgat te maken en de plant in het mengsel te planten.

Onderhoud: Bij deze soorten geldt het gegeven: Snoei geeft vooral groei, maar geen bloei!
De macrophylla en de andere hier bedoelde soorten reageren niet zo goed op snoei.
De bloemknoppen worden gemaakt aan de takken van het vorige jaar. De knoppen zitten direct onder de bloemschermen van het afgelopen jaar. Dus als de plant wordt gesnoeid en veel takken worden weggeknipt zal de plant minder bloeien, maar ze zal daarentegen wel harder groeien.
Als deze planten wat ouder worden en slechte oude takken te zien geven, kan men overwegen toch te snoeien. Dit kan het best door een aantal oude en zwakke takken geheel af te knippen tot op 5 cm boven de grond. Uitdunnen dus, zodat de blijvende takken meer licht en ruimte krijgen.

Oude bloemen verwijderen: Deze soorten niet snoeien dus, maar alleen de oude bloemen afknippen.
Voor de plant zelf maakt het niet uit of de oude uitgebloeide bloemen al in september of pas in april/mei worden afgeknipt. U moet wel oppassen, dat u de aanzet van de nieuwe knoppen, die vlak onder de uitgebloeide bloem zullen verschijnen, niet mee afknipt. Dus zo hoog mogelijk, net onder de bloem, knippen!

Als de plant echt te groot wordt naar uw zin en u vindt het niet erg dat er een jaar geen bloemen zijn, is het wel mogelijk om bij deze soorten de plant in een keer flink terug te snoeien.Dit kan van toepassing zijn in het geval de struik wat onooglijk is geworden (bijvoorbeeld met lange uitschietende stengels).
De bloemknoppen voor het volgende jaar worden vaak al gezet iets na de langste dag (ca. 21 juni). Deze bloemknoppen komen altijd aan het hogere deel van de stengels.
Als u nu bij de plant de hogere stengeldelen gaat afknippen (vóór die langste dag!), gaat de plant de nieuwe bloemknoppen maken aan de afgekorte stengels. De nieuwe knoppen verschijnen lager. 
Combineer dit met wortelsnoei (zie onderstaand) en u hebt de plant in één keer een stuk kleiner gemaakt. Wortelsnoei toepassen is nodig om de plant volgend jaar niet weer lange uitschietende stengels te laten krijgen.

Wortelsnoei: Als u vindt dat de groei van de plant geremd zou moeten worden, kunt u dat realiseren door wortelsnoei toe te passen. Dit kan door met een scherpe schop rondom de plant de wortels door te steken. Naarmate dit dichter bij de plant gedaan wordt, zal de groei meer worden geremd.
Wortelsnoei kan men het best toepassen in de maanden maart of april, maar kan ook later.

Gebruik: Water is de eerste levensbehoefte van de plant. Maar ook voeding is van belang. Wilt u mooi groen blad en mooie grote bloemen, dan zal een plant regelmatig voedsel moeten krijgen.
Maar bij hortensia’s mag u gerust wat zuinig zijn met mest, de planten blijven dan compacter en steviger.