Dahlia (algemeen)

Algemene omschrijving

Rond 1600 maakte men in Europa voor het eerst kennis met de plantensoort Dahlia. Uit Mexico waren zaden meegevoerd om die in Europa uit te gaan proberen.
In het begin werd er nog weinig mee gedaan. Pas rond  1800 kwam er wat meer leven in de brouwerij en werd de plant in bloei getrokken in de Botanische tuinen van MadriDahlia Later werd de plant ook uitgezaaid en gekweekt in de Botanische tuinen van Berlijn.
De plant kreeg haar naam in de Botanische Tuinen van Madrid en werd vernoemd naar Andreas Dahl. Deze was een leerling van de toenmalig zeer beroemde Linnaeus. Rond 1800 was hij leerling Botanicus te Madrid. Vanuit die nietige positie heeft de Dahlia zich met behulp van de omgeving en dan vooral de mens ontwikkeld tot een plantensoort met ruim 20.000 geregistreerde soorten.
Die eerste Dahlia soorten zagen er op dat moment qua plant en bloeiwijzes wat anders uit, dan we nu gewend zijn. De structuur van de plant was wat losser en de bloemen waren over het algemeen niet opmerkelijk.
De oorspronkelijke bloeiwijze komt een beetje overeen met de huidige Mignon Dahlia's. Elke bloem was voorzien van 8 bloembladen en een open hart met veel meeldraden.

Het plantengeslacht Dahlia omvat 12 bekende soorten, die alle inheems zijn in Midden-Amerika en dan vooral in Mexico.

De Dahlia, die wij tegenwoordig telen is een kruisingsprodukt van verscheidene soorten. Ze wordt Dahlia variabilis (veranderlijk) genoemd en dat duidt op de verscheidenheid van vormen en kleuren rijkdom.
De belangrijkste oudersoort is Dahlia rosea. Daarnaast hebben Dahlia coccinea en Dahlia gracilis meegewerkt aan de ontwikkeling van het huidge grote assortiment.
Dahlia juarezii moet genoemd worden als de stamouder van de huidige Cactus Dahlia met hun eigenaardige maar mooie spinvormige bloemen.
De botanische soorten hebben de belangstelling van de kwekers en liefhebbers eigenlijk grotendeels verloren. Deze concentreert zich voornamelijk op de belangrijkste tuinvormen van de Dahlia variabilis. Eigenlijk zou de naam Dahlia pinnata Cav moeten zijn, omdat Cav de soort het eerste benoemde.

De Dahlia bezit lange knolvormige wortels en grove, holle, waterrijke stengels. De bladvorm en kleur varieert per soort. De kleuren kunnen varieren van lichtgroen tot donker groen tot aan rood groen. De laatste tijd zijn de donkerbladige soorten erg in trek. Het zijn vaak prachtige soorten voor verwerking in de border.

De bloemvorm varieert per varieteit.
De bloeiperiode loopt van juni tot de eerste nachtvorsten.
De Dahlia knollen zijn niet winterhard en dienen in de herfst (oktober tot november) gerooid te worden.

De indeling van de huidige soorten.

• Mignon Dahlia's : Lijken het meest op de voorouders vanwege de bloemvorm.
• Anemoon bloemige Dahlia's : Een ontwikkeling van de laatste tientallen jaren. Kenmerken zijn de opvallend pijpvormige bloembladen in het hart van de bloem.
• Duplex Dahlia's : Hieronder vallen o.a. de Zinnia-bloemige soorten.
• Pioenbloemige Dahlia's : De vormen komen het meest overeen met de decoratieve Dahlia's, zij het met een open hart.
• Orchidee Dahlia's : Dit is een ontwikkeling van de laatste jaren. De naam doet niet helemaal recht aan het bloemtype, dat meestal stervormig is met 8 bloembladen. De oudere soort als Giraffe deed de naam Orchidee Dahlia meer eer aan.
• Halskraag Dahlia's : Kenmerkend is het open hart met een krans van semi pijpvormige soms gefranjerde bloembladen er omheen en aan de achterzijde 8 bloembladen.
• Decoratieve Dahlia's : Geheel gevulde bloemen. De bloembladen krullen deels naar boven. Binnen deze groep treft kan nog een onderverdeling plaatsvinden.
  • Normaal decoratieve Dahlia's : De bloembladen zijn licht omhooggebogen.
  • Waterlelie Dahlia's :Komen als gevolg van hun uiterlijk overeen met de Waterlelie.
  • Japannertjes : Ontlenen hun naam aan hun Japanse oorsprong.
  • Cactus en semi-Cactus Dahlia's : De bloembladen zijn grotendeels naar beneden omgekruld (Cactus) en zijn vaak pijpvormig. De semi-Cactus soorten hebben deels tot half naar beneden toe omgevormde bloembladen.
• Deco split Dahlia's : Naar type gelijk aan de normaal decoratieven. De bijzonderheid is het aan de toppen gesplitste bloemblad.
• Top mix Dahlia's : De planten hebben kleine bloemen (tot 2 á 3 cm), die het meest gelijken op de sommige Mignon types. Ze hebben 8 tot meer bloembladen en een open hart. De planten zijn bijzonder geschikt voor de pot en in de border in de tuin.
• Bol en bal Dahlia's : We zeggen dat een Dahlia een balvormige bloemvorm heeft, als de bloembladen bij rijpheid van de bloem een volmaakte of bijna volmaakte balvorm benadert. Bloemen die die vorm niet halen noemen we bolvormig.

Verder is er een onderverdeling gemaakt naar bloemgrootte.

Alle soorten met bloemen kleiner dan 6 centimeter in diameter noemt men Pompon Dahlia's.

Allemaal behoren ze naar uiterlijk tot de decoratieven.

Plantvoorschriften :
Gedijen goed in goed doorlatende vruchtbare grond met een ph van 7. Ze hebben veel voedsel nodig, werk daarom veel mest/compost door de plantgrond en voeg beendermeel toe 125gr/m². Planten in blad kunnen na de vorst geplant worden en zijn krachtiger dan knollen. Knollen kan je planten tot zes weken voor de laatste vorst. Kies een open, beschutte plek met niet te veel schaduw. Maak een plantgat van 10/15cm diep en leg de knol onderin, zet vlak naast de knol een stok om de plant later op te binden. Na ongeveer zes weken komt de scheut boven de grond.

Verzorging en onderhoud algemeen  :
Als de Dahlias zo'n 40cm hoog zijn worden ze getopt om de ontwikkeling van zijscheuten te bevorderen. Het aantal scheuten dat men laat groeien is afhankelijk van de verlangde bloemgrootte. Slechts vier tot zes voor reuze grote bloemen, 7/10 voor medium of kleine bloemen. Bind de planten indien nodig om de 15cm op aan plantensteunen.
Mesten : geef vier tot zes weken na het planten een meststof met veel stikstof en kalium, ofwel in korrels eenmalig, ofwel wekelijks met vloeibare wortel of bladmest. Als de knoppen uitkomen wordt extra kalium gegeven voor sterkere stengels. In droge periodes regelmatig water geven.

Op het eind van de zomer of herfst als de bladeren verkleuren moeten de stengels tot 15cm worden teruggesnoeiDahlia Graaf wat later de knollen uit en maak ze schoon. Verwijder de kleine wortels en behandel met een schimmelwerend middel. Leg ze daarna droog enkele weken onderste boven tot er geen vocht meer in de stengels zit. Laat Dahlia’s overwinteren op koele, niet te koude luchtige vorstvrije plaats (rond de 10°C) in kist met droge turf, dek ze af met stro, krantenpapier of plastiekdoek. Bewaar de Dahlia-knollen zeker niet in een warme ruimte, daar zouden de gave knollen verschrompelen en waardeloos worden.

Controleer geregeld op meeldauw en rotten. Als dat gebeurt, snij je de aangetaste delen weg en behandel je de snijvlakken met zwavel.
Vermeerderen doe je door de knollen in de lente te delen.

Ziekten en plagen :

• bladluizen
• trips
• rode spin
• oorwormen
• slakken