Koekruid
Algemene omschrijving
Zaai meerdere keren om bloeiperiode te verlengen
Vaccaria is een monotypisch geslacht van bloemplanten in de anjerfamilie. De enige soort die tot dit geslacht behoort is koekruid (Vaccaria hispanica).
Koekruid is een eenjarig kruid met blauw-grijze, wasachtige stengel en bladeren en lichtpurperen bloemen in ijle bijschermen.
De plant is inheems in Eurasië, maar kan in veel andere regio's gevonden worden als exoot of onkruid.
Namen
Wetenschappelijk: Vaccaria hispanica (Vaccaria pyramidata)
Nederlands: Koekruid
Frysk: Kowekrûd
English: Cow Soapwort (Field Vaccaria)
Français: Vaccaire d'Espagne (Saponaire des vaches)
Deutsch: Kuhkraut
Familie: Anjerfamilie, Caryophyllaceae
Geslacht: Vaccaria, Koekruid
Naamgeving: Vaccaria komt van vacca (koe). Hispanica betekent Spaans.
Beschrijving
Afmeting: 30-60 cm.
Levensduur: Eenjarig. Therofyt (geen winterknoppen).
Bloeimaanden: Juni en juli.
Wortels: Een penwortel. Worteldiepte 50 cm tot meer dan 1 meter.
Stengels: De rechtopstaande stengels zijn kaal en regelmatig vertakt.
Bladeren: De grijsgroene bladeren worden tot 5 cm breed. Ze zijn eirond tot langwerpig, hebben een spitse top en zijn vergroeid aan de voet.
Bloemen: Tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De bloemen vormen samen ijle bijschermen. Ze zijn roze, licht paarsrood of soms wit en 1-1½ cm. Bloemen met twee stijlen. De kroonbladen kunnen al dan niet ingesneden zijn. De kelk is opgeblazen en op de hoeken gevleugeld (scherp vijfkantig).
Vruchten: Een doosvrucht. Tweezaadlobbig (kiemend met twee kiemblaadjes).
Biotoop
Bodem: Zonnige, open plaatsen (pionier) op vochtige, matig voedselrijke en kalkrijke grond (mergel, klei en zavel, soms zand).
Groeiplaatsen: Akkers (graanakkers en luzerne- en wikkenakkers), soms tijdelijk op braakliggende grond, stortplaatsen, langs spoorwegen (spoorwegterreinen), in bermen en bij graanmagazijnen.
Verspreiding
Wereld: Vermoedelijk oorspronkelijk uit Zuidoost-Europa en Zuidwest-Azië. Nu in Midden- en Zuidwest-Azië, Noord-Afrika, Midden- en Zuidwest-Europa. Ingeburgerd in o.a. Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Australië en Zuid-Afrika.
Nederland: Twijfelachtig inheems.
Zeer zeldzaam.
Vlaanderen: Zeer zeldzaam.
Rode lijst. Met verdwijning bedreigd.
Wallonië: Vroeger zeer zeldzaam in het Maasgebied.
Rode lijst. Verdwenen uit Wallonië.
Oude illustraties
Flora Batava, deel 18, Jan Kops en F.W. van Eeden (1889)
Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz, Prof. Dr. Otto Wilhelm Thomé (1885 - 1905)
© 2001-2015 Klaas Dijkstra, Langedijke